Dyrektywa RED odnosi się do urządzeń radiowych i telekomunikacyjnych. Skrót pochodzi z języka angielskiego i oznacza Radio equipment. Jest jedną z tak zwanych Dyrektyw Nowego Podejścia, które podają zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa dla różnych grup produktów. W tym przypadku mamy do czynienia z Dyrektywą 2014/53/UE (dawniej 1999/5/WE) – Dyrektywa w sprawie urządzeń radiowych i końcowych urządzeń telekomunikacyjnych oraz wzajemnego uznawania ich zgodności. Tym samym dyrektywa radiowa reguluje udostępnianie na rynku europejskim urządzeń radiowych.
Dyrektywa RED – definicja urządzenia radiowego
Zgodnie z treścią dyrektywy 2014/53/UE urządzeniem radiowym jest:
Produkt elektryczny lub elektroniczny, który celowo emituje lub odbiera fale radiowe na potrzeby radiokomunikacji lub radiolokacji, lub produkt elektryczny lub elektroniczny, który musi zostać uzupełniony o dodatkowy element, taki jak np. antena, aby mógł celowo emitować lub odbierać fale radiowe na potrzeby radiokomunikacji lub radiolokacji.
Oprócz tego dyrektywa określa, że fala radiowa to fala elektromagnetyczna o częstotliwościach niższych niż 3000 GHz, które rozchodzą się w przestrzeni bez sztucznego przewodnika. Dodatkowo każde urządzenie radiowe wprowadzane do obrotu lub oddawane do użytku powinno spełniać wymagania w zakresie:
- ochrony zdrowia i bezpieczeństwa osób i zwierząt domowych oraz ochrony mienia
- efektywnego wykorzystania zasobów częstotliwości lub zasobów orbitalnych w celu unikania szkodliwych zakłóceń
- kompatybilności elektromagnetycznej, określonej w przepisach o kompatybilności elektromagnetycznej, w zakresie wynikającym z ich przeznaczenia. (art. 153 ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego).
Jakich produktów dotyczy dyrektywa radiowa RED?
- telekomunikacyjnych urządzeń końcowych przeznaczonych do dołączania do zakończeń sieci publicznej
- urządzeń radiowych nadawczych
- urządzeń radiowych nadawczo-odbiorczych
- urządzenia telekomunikacyjne, które celowo emitują lub odbierają fale radiowe (fale elektromagnetyczne o częstotliwościach niższych niż 3000 GHz.) na potrzeby radiokomunikacji lub radiolokacji,
- urządzenia telekomunikacyjne, które muszą zostać uzupełnione o dodatkowy element, aby mogły celowo emitować lub odbierać fale radiowe na potrzeby radiokomunikacji lub radiolokacji (określania położenia, prędkości lub innych parametrów obiektu lub uzyskiwania informacji dotyczących tych parametrów dzięki właściwościom propagacyjnym fal radiowych).
Jakie produkty zostały wyłączone z Dyrektywy RED?
- urządzenia przystosowane do wyłączonego używania w radiokomunikacyjnej służbie amatorskiej, nie będące przedmiotami ofert handlowych
- urządzenia radiowe, przystosowane wyłącznie do odbioru sygnałów radiofonicznych lub telewizyjnych
- urządzenia użytkowane przez Ministerstwo Obrony Narodowej, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, jednostki sił zbrojnych, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, przedstawicieli dyplomatycznych.
Dyrektywa RED – obowiązki producenta
Producent lub jego upoważniony przedstawiciel jest odpowiedzialny za:
- dokonanie oceny zgodności wyrobów z wymaganiami wynikającymi z Dyrektyw lub Rozporządzeń Komisji Europejskiej
- wystawienie deklaracji zgodności (lub uproszczonej deklaracji zgodności w przypadku urządzeń radiowych) oraz umieszczenie na wyrobie oznakowania CE
- sporządzenie dokumentacji technicznej urządzenia radiowego
- przechowywanie przez 10 lat (od dnia wprowadzenia urządzenia radiowego do obrotu) dokumentacji technicznej, deklaracji zgodności oraz dokumentacji niezbędnej do wykazania zgodności urządzenia radiowego z wymaganiami
- zapewnienie takiej konstrukcji urządzenia, aby można było go używać w co najmniej jednym państwie członkowskim bez naruszenia mających zastosowanie wymogów dotyczących wykorzystania częstotliwości
- umieszczenie na urządzeniu radiowym, na opakowaniu lub w dokumencie załączonym do urządzenia radiowego informacji umożliwiających identyfikację urządzenia radiowego i danych producenta
- dołączenie kopii deklaracji zgodności lub uproszczonej deklaracji zgodności, instrukcji obsługi oraz informacji na temat bezpieczeństwa urządzenia radiowego
- w przypadku urządzenia radiowego klasy 2 wymagane jest także umieszczenie na opakowaniu (oraz w instrukcjach towarzyszących urządzeniu) informacji umożliwiającej określenie państwa członkowskiego lub obszaru geograficznego w obrębie danego państwa członkowskiego, w których istnieją ograniczenia we wprowadzaniu do obrotu lub oddawaniu do użytku lub obowiązują wymagania dotyczące konieczności uzyskania pozwolenia na używanie urządzenia.
Dyrektywa RED – obowiązki importera
- wprowadzenie do obrotu wyłącznie urządzeń radiowych, spełniających wymagania o których mówi Dyrektywa RED
- zapewnienie, że producent spełnił swoje obowiązki.
Dyrektywa RED a oznakowanie CE
Przed wprowadzeniem do obrotu urządzenia radiowego należy potwierdzić, że spełnia postanowienia Dyrektywy RED. Innymi słowy, oznacza to konieczność zamieszczenia oznakowania CE. Z tego powodu Komisja Europejska opracowała Systemy Oceny Zgodności. Dzięki temu możliwe staje się zweryfikowanie czy spełnione zostały wymagania, a dopiero później następuje wystawienie deklaracji zgodności dla wyrobu. Ze względu na rodzaj urządzeń radiowych wysokość oznakowania CE umieszczonego na urządzeniu radiowym może być mniejsza niż 5 mm, pod warunkiem że pozostaje ono widoczne i czytelne.
Oprócz tego po oznakowaniu CE podaje się numer identyfikacyjny jednostki notyfikowanej, jeżeli stosowana jest procedura oceny zgodności urządzeń radiowych z wymaganiami na podstawie systemu pełnego zapewnienia jakości. Ponadto numer identyfikacyjny jednostki notyfikowanej musi mieć taką samą wysokość jak oznakowanie CE. Poza tym numer identyfikacyjny jednostki notyfikowanej umieszcza sama jednostka notyfikowana lub producent albo jego upoważniony przedstawiciel, według wskazówek jednostki notyfikowanej.
Dyrektywa radiowa RED – wymagania
Wymagania radiowe to parametry transmisji oraz pochodne sygnału pożądanego. Oznacza to, że sprawdza się częstotliwość sygnału pożądanego (czy nie jest przesunięty w funkcji częstotliwości), szerokość wykorzystywanego pasma, moc nadawana (poziom mocy), emisję pozapasmową. Poza tym warto zwrócić uwagę, że testowanie urządzenia radiowego odbywa się w różnych trybach (w tym nadawania i odbierania).
Dlatego też w przypadku urządzeń radiowych celowo emitujących fale radiowe wymagane jest podanie:
1) zakresu częstotliwości, w którym pracuje urządzenie radiowe
2) maksymalnej mocy częstotliwości radiowej emitowanej w zakresie częstotliwości, w którym pracuje urządzenie radiowe.
Oprócz tego na opakowaniu lub w dokumencie załączonym do urządzenia radiowego powinny znaleźć się informacje takie jak:
1) nazwa typu, numer partii lub serii lub inne dane umożliwiające identyfikację tego urządzenia
2) nazwa towaru, zarejestrowana nazwę handlową lub zarejestrowany znak towarowy, o ile taki posiada, oraz pocztowy adres kontaktowy (podawany w języku polskim)
Dyrektywa RED a inne dyrektywy
Otóż zgodnie z prawem każde urządzenie musi być kompatybilne elektromagnetycznie. Oznacza to, że nie powinno zaburzać pracy innych urządzeń. Oprócz tego musi być w stanie pracować pomimo występujących czynników zakłócających (chyba że jego zadaniem jest zakłócanie innych, np. Jammer). Warto pamiętać o tym, że w przypadku urządzeń radiowych należy zapewnić zgodność z innymi dyrektywami, takimi jak:
- dyrektywa niskonapięciowa (inaczej dyrektywa LVD) 2014/35/UE (bez zastosowania limitu napięcia elektrycznego)
- dyrektywa kompatybilności elektromagnetycznej (dyrektywa EMC) o numerze 2014/30/UE (urządzenia radiowe skonstruowane są w taki sposób, aby w celu unikania szkodliwych zakłóceń skutecznie wykorzystywały widmo radiowe i wspierały jego efektywne wykorzystanie)
Okazuje się, że najwięcej wątpliwości wiąże się z tym, kiedy urządzenie podlega pod dyrektywę EMC. Z tego powodu najprościej zwrócić uwagę na to czy dany produkt ma interfejs radiowy. Jeśli tak, to zastosowanie ma dyrektywa RED, a jeśli nie, to podlega pod EMC.
Zobacz wykaz norm zharmonizowanych z dyrektywą RED. Pełny tekst dyrektywy w języku polskim można znaleźć tutaj.
