Normy Zharmonizowane

Normy zharmonizowane to normy europejskie, które są szczegółowymi przepisami dla dyrektyw oraz rozporządzeń, w tym wszystkich Dyrektyw Nowego Podejścia. Każda z dyrektyw posiada swój własny wykaz norm zharmonizowanych, zawierających wymogi wobec określonego wyrobu i jego części. W poniższym artykule omówimy czym są i do czego służą.

Normy zharmonizowane powstają na wniosek Komisji Europejskiej, po dokładnym ustaleniu zakresu właściwości wyrobu, który ma on obejmować. Poszczególne normy zostają opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE i obowiązują tak długo, jak odniesienie do nich nie zostanie z niego wycofane. Za ich opracowanie odpowiedzialne są europejskie organizacje normalizacyjne, takie jak:

CEN (Europejski Komitet Normalizacyjny)
CENELEC (Europejski Komitet Normalizacyjny Elektrotechniki)
ETSI (Europejski Instytut Norm Telekomunikacyjnych).

Do czego służą normy zharmonizowane?

Normy zharmonizowane zawierają specyfikację techniczną określonych wyrobów, niezbędną do przeprowadzenia oceny zgodności. Wskazują również metody oraz kryteria oceny ich właściwości użytkowych. Stosowanie norm zharmonizowanych nie jest obowiązkowe. Służy jednak uproszczeniu procesu oceny zgodności wyrobu z odpowiednią dla niego dyrektywą lub/i rozporządzeniem. Normy te zawężają bowiem zakres wymogów dla danego towaru według jego specyfikacji.

Ze względu na to, że stosowanie norm zharmonizowanych jest dobrowolne, producenci mają dwie możliwości wyboru:

produkcja towaru przeprowadzona zgodnie z wymaganiami określonymi przez normy zharmonizowane
produkcja wyrobu z jednoczesnym sprawdzaniem jego zgodności z dyrektywą/rozporządzeniem, pod które podlega.

Trzeba mieć jednak na uwadze, kiedy stosowanie norm zharmonizowanych staje się obowiązkiem. Według ustawy o normalizacji, wykorzystanie polskich norm jest dobrowolne, jednak staje się ono obowiązkowe w momencie przywołania danej normy w ustawie lub rozporządzeniu.

Dyrektywy Nowego Podejścia a normy zharmonizowane

Dyrektywami Nowego Podejścia nazywamy obowiązkowe regulacje, które muszą zostać spełnione przez towary wprowadzane na rynek Unii Europejskiej. Nie należy mylić ich z normami zharmonizowanymi, stanowiącymi przepisy szczegółowe do dyrektyw. Czym różnią się Dyrektywy Nowego Podejścia od norm zharmonizowanych?

Przede wszystkim, Dyrektywy Nowego Podejścia są obowiązkowe dla wszystkich firm w krajach należących do UE. Obejmują wszystkie towary na rynku europejskim. Stosowanie norm zharmonizowanych jest natomiast dobrowolne, chyba że zostały one wskazane w ustawie lub rozporządzeniu.

Należy również zwrócić uwagę na to, że dyrektywy obejmują szerokie grupy towarów. Normy zharmonizowane umożliwiają zawężenie zakresu podlegających im wyrobów na podstawie ich specyfikacji technicznej. Skupiają się tym samym na ściśle określonych rodzajach produktów i ich charakterystycznych właściwościach. Ich celem jest uproszczenie procedury oceny zgodności, poprzez odniesienie się do konkretnych cech danego towaru.

Produkty objęte tą samą dyrektywą mogą podlegać zarówno pod te same, jak i różne normy zharmonizowane. Normy również mogą obejmować więcej niż jeden wyrób.

Wymogi związane z zastosowaniem norm zharmonizowanych

Tak samo, jak w przypadku Dyrektyw Nowego Podejścia, do danej normy zharmonizowanej musi zostać odpowiednio dobrany oraz przeprowadzony proces oceny zgodności. Jest on konieczny do uzyskania certyfikatu zgodności CE, deklaracji zgodności oraz naniesienia oznaczenia CE na produkt.

Na podstawie test reports, czyli raportu z badań przeprowadzonych w ramach oceny zgodności, jednostka oceniająca wydaje certyfikat zgodności CE. Dokument ten potwierdza, że wyrób spełnia wymogi określone przez dotyczące go normy zharmonizowane. Na jego podstawie producent lub upoważniony do tego przedstawiciel wystawia deklarację zgodności. Muszą w niej zostać zawarte wszelkie dyrektywy oraz konkretne normy, z którymi zgodny jest wyrób.

Zestaw tych trzech dokumentów umożliwia producentowi trwałe naniesienie na towar oznaczenia CE. Świadczy ono o produkcji wyrobu zgodnej z odpowiednimi normami zharmonizowanymi. Wszystkie przedstawione wymogi muszą zostać spełnione, aby produkt został wprowadzony na rynek Unii Europejskiej. W przeciwnym wypadku nasz towar nie zostanie dopuszczony do obrotu lub zostanie z niego wycofany, a producent będzie musiał zapłacić karę finansową.

Jakie są normy zharmonizowane?

Oznaczenia norm zharmonizowanych składa się z liter oraz cyfr, a zawarte w nich przedrostki krajowe wskazują na konkretne państwo. Każda dyrektywa oraz rozporządzenie posiadają swój własny wykaz norm zharmonizowanych, co oznacza, że jest ich bardzo wiele. Dla przykładu przedstawiamy poniżej niektóre z nich.

Przykładowe normy zharmonizowane dla zabawek:

EN 71-1:2014+A1:2018 – właściwości mechaniczne i fizyczne
EN 71-3:2013+A3:2018 – migracja niektórych pierwiastków chemicznych
EN 71-7:2014+A2:2018 – farby do malowania palcami
EN 71-8:2018 – zabawki aktywizujące przeznaczone do użytku domowego
EN 71-14 – trampoliny do użytku domowego
i inne.

Przykładowe normy zharmonizowane dla wyrobów budowlanych:

EN 492:2012+A2:2018 – włóknisto-cementowe płytki dachowe i elementy wyposażenia
EN 1096-4:2018 – szkło w budownictwie – szkło powlekane
EN 1279-5:2018 – szkło w budownictwie – izolacyjne szyby zespolone
EN 12467:2012+A2:2018 – płyty płaskie włóknisto-cementowe
i inne.

Przykładowe normy zharmonizowane dla sprzętu elektrycznego:

EN 60204-1:2018 – bezpieczeństwo maszyn – wyposażenie elektryczne maszyn
EN 60335-1:2012 – elektryczny sprzęt do użytku domowego i podobnego – bezpieczeństwo użytkowania – część 1: wymagania podstawowe
EN 61851-23:2014 – system przewodowego ładowania pojazdów elektrycznych
EN 62560:2012 – lampy samostatecznikowe LED do ogólnych celów oświetleniowych na napięcie >50 V
i inne.

Poszczególne normy będą różniły się w zależności charakterystycznych właściwości wyrobu, jego przeznaczenia, specyfikacji jego zawartości, odpowiedniej dla niego grupy wiekowej (np. w przypadku zabawek), a także innych czynników.