GS1 to międzynarodowa organizacja zajmująca się standaryzacją w obszarze łańcucha dostaw. Standaryzacja ta ma na celu usprawnienia operacji w różnych branżach. Przykładowe branże wspomagane przez GS1 to handel, TSL, ochrona zdrowia czy e-Commerce. Jednym z rozwiązań zaproponowanych przez organizację są kody kreskowe, w tym znany wszystkim z życia codziennego kod EAN.
Czym zajmuje się GS1?
Organizacja GS1 zarządza systemem o tej samej nazwie, rozpowszechnionym na całym świecie. Organizacja prowadzi działalność już od lat 70. XX wieku, początkowo pod nazwą Komitetu ds. Jednolitego Kodu (UCC). Oprócz wspomnianej już standaryzacji w obszarze zarządzania łańcuchem dostaw, organizacja GS1 działa także w obszarze ochrony zdrowia, przy kwestiach logistycznych związanych z pomocą humanitarną, w branży technicznej i wielu innych. Członkowie organizacji w przeszło stu krajach działają w ponad 25 sektorach.
GS1 pozostaje w relacjach partnerskich z między innymi: Organizacją Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO), Międzynarodową Organizacją Normalizacyjną (ISO), Organizacją Narodów Zjednoczonych (ONZ), a także Światową Organizacją Celną (WCO).
Organizacja GS1 ma już ponad 1,5 miliona użytkowników. Przedsiębiorstwa mogą się do niej przyłączyć w lokalnej jednostce GS1.
Kod EAN / GTIN
Kod EAN (ang. European Article Number) to grupa kodów kreskowych wprowadzonych do obiegu pod koniec lat 70. Zostały one utworzone na podstawie amerykańskich kodów UPC (ang. Universal Product Code). Oba rodzaje kodów zostały ujednolicone w 2005 roku i od tego czasu funkcjonują pod nazwą kodów GTIN (ang. Global Trade Item Number). Obecnie EAN to nazwa konkretnego rodzaju kodu w formie graficznej, której odpowiada właściwy numer GTIN. Potocznie nazwy EAN i GTIN wciąż używane są zamiennie na określenie kodu graficznego wraz z numerem.
Istnieją cztery wersje kodu EAN:
- GTIN-13 (EAN-13) – 12 cyfr danych i jedna cyfra kontrolna
- GTIN-8 (EAN-8) – 7 cyfr danych i jedna cyfra kontrolna
- GTIN-14 (EAN-14 lub ITF-14) – 13 cyfr danych i jedna cyfra kontrolna
- GS1-128 (EAN-128) – zmienna liczba znaków alfanumerycznych i jedna cyfra kontrolna.
Najczęściej spotykany kod to EAN-13.
Poniżej znajduje się przykładowy kod EAN-13 wraz z numerem GTIN-13:
Pierwsze trzy cyfry kody oznaczają kraj, w którym dana firma przystąpiła do systemu GS1. Kolejne cyfry składają się na numer firmy, numer produktu i tzw. cyfrę kontrolną. Polski prefiks GS1 to liczba 590.
Każdy kod musi zostać umieszczony na produktach w sposób czytelny, ponieważ niewyraźne kody nie będą rozróżniane przez czytniki.
Czy umieszczanie kodów kreskowych EAN na produktach jest obowiązkowe?
W Polsce umieszczanie kodów kreskowych na produktach nie jest wymagane prawnie. Mimo to, większość producentów decyduje się na ten krok w celu, do jakiego kody zostały stworzone – usprawniania transakcji i organizacji łańcuchów dostaw.
Korzyści wynikające z wdrożenia GS1
Poprzez wdrożenie globalnych standardów GS1, możliwe jest dla przedsiębiorstwa:
- skorzystanie z doradztwa oferowanego przez GS1 i jego użytkowników;
- osiągnięcie łatwiejszej komunikacji między podmiotami wzdłuż łańcucha dostaw;
- obniżenie kosztów dystrybucji o prawie połowę;
- podwyższenie dokładności fakturowania
- zmniejszenie braków w zapasach o ponad 1/3;
- zwiększenie spójności oraz wydajności operacyjnej;
- skrócenie czasu realizacji zamówienia o ponad dwie doby.
Gdzie można uzyskać kod EAN w Polsce?
W Polsce przyznawaniem kodów zajmuje się GS1 Polska z siedzibą w Poznaniu (kontakt). Uczestnik systemu zobowiązuje się do jednorazowej opłaty rejestracyjnej i opłat rocznych. Opłata rejestracyjna obliczana jest na podstawie ilości potrzebnych kodów, a opłata roczna na podstawie przychodów firmy za ubiegły rok.
Opłata za uczestnictwo w systemie GS1 w Polsce (stan na sierpień 2020 r.):
- do 10 numerów GTIN, GLN — 136 zł brutto
- do 100 numerów GTIN, GLN — 307,5 zł brutto
- do 1000 numerów GTIN, GLN — 615 zł brutto
- do 10 tys. numerów GTIN, GLN — 1230 zł brutto
- do 100 tys. numerów GTIN, GLN — 3690 zł brutto.
Opłaty roczne na podstawie przychodów ogółem netto (zł) w roku poprzednim:
- do 2 mln zł — 136 zł brutto
- 2-5 mln zł — 267 zł brutto
- 5-10 mln zł — 672 zł brutto
- 10-20 mln zł — 1341 zł brutto
- 20-50 mln zł — 2418 zł brutto
- 50-100 mln zł — 3490 zł brutto
- 100-500 mln zł — 4565 zł brutto
- powyżej 500 mln zł — 5637 zł brutto.
Kod EAN – podsumowanie
Kod EAN, znany również jako GTIN, to powszechnie stosowany kod kreskowy, który ma na celu usprawnić zawierane transakcje. Każdy producent powinien zadbać o oznakowanie produktów właściwymi kodami. W przypadku importu czy oddelegowanej produkcji uzyskane od GS1 kody wystarczy wysłać do fabryki wraz z instrukcją umieszczenia kodu na produktach.
Zapoznaj się z innymi oznaczeniami na produktach.
