Importując towar z Chin, należy dobrze przemyśleć wybór odpowiednich warunków transportu według reguł Incoterms. Najczęściej wybieranymi Incoterms przy sprowadzaniu dóbr z Chin są formuły FOB oraz CIF. Import na CIF wydaje się bardzo wygodnym rozwiązaniem ze względu na to, że większość obowiązków leży po stronie sprzedającego. Nie musimy przejmować się załatwianiem frachtu z Chin i wystarczy czekać na przybycie towaru do portu docelowego. Jednak importerzy decydujący się na warunki CIF zazwyczaj nie są świadomi dodatkowych kosztów, które muszą pokryć w porcie przeznaczenia. Koszty przerzucane na odbiorcę w porcie rozładunku bardzo ciężko kontrolować. Z pozoru korzystny transport na CIF może w rzeczywistości wywołać niespodziewane problemy i wydatki.
Import na CIF Incoterms
Wszystkie warunki dostaw Incoterms z grupy C (CPT, CIP, CFR i CIF) ze względu na małą intuicyjność w użyciu, nazywane są „na śmierć młodego handlowca”. W przypadku CIF (Cost Insurance Freight – Koszt, ubezpieczenie, fracht) z samego rozwinięcia skrótu możemy częściowo domyślić się zasady działania.
Sprzedający wykonuje swoją dostawę, a ryzyko przechodzi na kupującego w momencie, gdy towar zostanie umieszczony na pokładzie statku. Sprzedający jest zobowiązany do zawarcia i opłacenia umowy frachtowej. Oprócz tego musi opłacić również ubezpieczenie CARGO na rzecz kupującego. Jeżeli towarów dotyczy odprawa celna, obowiązki z tym związane także znajdują się po stronie sprzedawcy.
Dlatego też cena za import na CIF wskazuje, że koszty transportu i ubezpieczenia wliczone są w cenę transportu. W regułach CIF i CIP jest mowa o ubezpieczeniach towaru (CARGO). Zgodnie z nimi od sprzedającego wymaga się uzyskania na swój koszt ubezpieczenia tylko z minimalnym pokryciem (przewidziane m.in. w klauzuli „C” Instytutowych Klauzul Ładunkowych, chyba że w umowie uzgodniono inny zakres). W przypadku pojawienia się potrzeby dla kupującego, żeby zwiększyć ochronę ubezpieczeniową, wtedy powinien albo uzgodnić to wcześniej wyraźnie ze sprzedającym i wskazać dokładny zakres albo samemu zawrzeć dodatkowe umowy ubezpieczeniowe.
Zobacz szczegółowy podział obowiązków między sprzedającego a kupującego w przypadku warunków Incoterms CIF.
Import na CIF – ryzyko w dostawie i ukryte koszty
Wszelkie działania, które prowadzą do utraty, uszkodzenia, ubytku towaru lub pojawienie się opóźnień w dostawie wynikających z przyczyn niezależnych od sprzedającego i kupującego. Warto zaznaczyć, że obowiązek zapłaty w takiej sytuacji nadal należy do kupującego, na którego przeszło ryzyko. Wyjątkiem może być jedynie takie uszkodzenie, które ewidentnie wynikało z działań lub zaniechań sprzedającego.
Aby zrozumieć skąd biorą się ukryte koszty przerzucane na kupującego w porcie przeznaczenia, należy przeanalizować proces transportu towarów z Chin.
- Dostawca pakuje towary w fabryce.
- Kurier / przewoźnik odbiera towar i zabiera go do portu.
- W przypadku kontenerów wspólnych, w magazynie w porcie, towary są ładowane do kontenera (ręcznie lub wózkiem widłowym), a następnie kontener ładowany na statek (dźwigiem).
- Należy wykupić chińską licencję eksportową, aby towary mogły opuścić Chiny.
- Towary należy następnie zgłosić chińskim organom celnym (opłata celna).
- Aby wysłać towary, należy zdobyć oficjalne dokumenty. Odbywa się to za opłatą.
- Po wejściu na pokład koszt frachtu morskiego ma pokryć transport morski z portu do portu.
- Towary są rozładowywane ze statku (dźwigiem) w celu przeniesienia do magazynu (samochodem ciężarowym), w którym pojemnik jest rozpakowywany (ręcznie lub podnośnikiem widłowym). Port i magazyn zajmują się tym za dodatkową opłatą.
- Towary muszą następnie zostać zgłoszone organom celnym przez specjalistę. Wreszcie, przewoźnik odbiera Twoje towary i dostarcza je do wybranej lokalizacji.
Wiele ukrytych kosztów związanych z wysyłką CIF jest przerzucanych na kupującego w porcie rozładunku. Niestety o tych kosztach importer dowiaduje się dopiero w momencie, w którym towary dotrą do portu przeznaczenia. Zdarza się, że początkujący importerzy, nieświadomi zasad i opłat w rezultacie płacą dwukrotność początkowej planowanej ceny za przewóz towarów.
Import na CIF – problemy przy imporcie CIF z Chin
1. Import na CIF Incoterms a ukryte koszty
Chociaż warunki CIF są na pierwszy rzut oka korzystne, to niestety wiąże się z nimi zagrożenie ukrytych kosztów. Nie pochodzą one od dostawcy, który może sobie nawet nie zdawać sprawy z ich istnienia. Ukryte koszty spowodowane są przez firmy spedycyjne, które muszą wysyłać ładunki, aby utrzymać się na rynku i dlatego oferują dostawcom swoje usługi za bardzo niskie kwoty. Jest to cena transportu, którą dostawca podaje kupującemu. Innymi słowy, fracht morski do portu docelowego zostaje opłacony, natomiast nie uwzględnia on kosztów portowych, przeładunkowych i tym podobnych, które wciąż należy pokryć. Później importer zostaje obarczony wszystkimi kosztami, które zostały zatajone przez firmę spedycyjną i powiększone w celu osiągnięcia przez nią zysków.
Importerowi wydaje się, że wybierając warunki CIF opłaca jedynie podany przez dostawcę koszt frachtu i drobne opłaty w porcie rozładunku. Ku jego zaskoczeniu, po przybyciu ładunku do portu okazuje się, że bardzo ciężko kontrolować dodatkowe koszty i znacznie przekraczają one przewidywany koszt transportu.
2. Brak zwolnienia Bill of Lading przez stronę chińską
W przypadku ceny CIF dostawca wybiera firmę transportową. Mogą się pojawić rozbieżności czy błędy w dokumentach transportowych. Każda zmiana Bill of Lading (konosamentu) wiąże się z dodatkowymi kosztami. Co więcej, przy formule CIF dostawcy najczęściej wystawiają oryginał B/L. W przypadku odbioru towarów wymagany jest ten konkretny dokument. Nieuczciwy dostawca z Chin po otrzymaniu płatności może nie przekazać nam oryginalnego dokumentu. Tym samym uniemożliwi nam odbiór towaru i narazi na dodatkowe koszty postoju kontenera w porcie.
3. Opóźnienia w dostawie przy Incoterms CIF
Formułę CIF można stosować wyłącznie w odniesieniu do transportu morskiego oraz wodnego śródlądowego (nie używa się transportu kombinowanego, czyli polegającego na wykorzystywaniu wielu gałęzi transportu – na takie działania pozwala CIP). Zdarza się, że warunki Incoterms przeznaczone do transportu morskiego używane są także wtedy, gdy dostawa jest dokonywana np. za pomocą samolotu lub koleją. Kiedy nie pojawiają się żadne komplikacje związane z transportem, nie musimy się przejmować, lecz niestety kiedy coś pójdzie nie tak, zaczynają się schody. Zdarza się, że celnicy przy odprawie celnej na lotnisku nie chcą uznawać warunków CIF port lotniczy (to nie są te same warunki dostawy) i domagają się korekty faktury na CIP port lotniczy, co powoduje zwłokę przy odprawie celnej (nawet do kilku dni).
4. Oszustwa na CIF
Niestety reguła Incoterms CIF może być wykorzystywana przez nieuczciwych dostawców do przesłania nieprawidłowego towaru. Kupujący nie kontroluje załadunku towaru, dlatego istnieje ryzyko działania oszustów. Przykładowo może się okazać, że oszuści załadują kontener workami z piaskiem o odpowiadającej wadze zamiast zamówionym towarem.
Warto zlecić kontrolę jakości towaru w momencie załadunku. Nasz inspektor może być obecny przy załadunku kontenera aż do momentu wyjazdu ciężarówki z fabryki bądź magazynu. W ten sposób możemy obronić się również przed utratą i podmienieniem naszego towaru przez oszustów czy złodziei.
5. Ubezpieczenie towaru na warunkach CIF
Warto zwrócić uwagę na to, że często gdy sprzedający płaci za ubezpieczenie naszego towaru, to on jest jego beneficjentem. Oznacza to, że w sytuacji, gdy towar jest uszkodzony, to właśnie on otrzyma pieniądze od ubezpieczalni. W takim wypadku w kwestii uzyskania odszkodowania możemy liczyć jedynie na dobrą wolę sprzedającego. Ponadto, ubezpieczenie wybrane przez dostawcę będzie pokrywać jedynie koszty CIF, nie uwzględniając pokrywanych przez nas dodatkowych kosztów związanych z odprawą celną czy transportem do miejsca przeznaczenia.
Import na CIF – minusy Incoterms CIF
Należy również zwrócić uwagę na sytuacje, gdy transakcja jest rozliczana poprzez akredytywę dokumentową. Tu nie ma miejsca na zamienniki. Dokumenty muszą być dokładnie takie same jak wskazuje na to akredytywa, inaczej bank wstrzymuje wypłatę.
Przy warunkach dostaw CIF, CFR, FOB i FAS konosament morski (chodzi o konosament armatorski, spedytorski z reguły nie jest przyjmowany – ewentualnie za wcześniejszą zgodą banku) pełni rolę dokumentu wymaganego do spełnienia warunków akredytywy. Jeżeli sprzedający wyśle towar np. samolotem to nie otrzyma konosamentu (B/L) tylko list lotniczy AWB. W związku z czym bank nie wypłaci pieniędzy, gdyż beneficjent nie spełnił dokładnie wymaganych od niego obowiązków zamieszczonych w umowie.
Jak się bronić przed pułapkami przy CIF?
Warto zwrócić uwagę na opisanie sposobu wysyłki. Jeśli Twoje towary są wysyłane za pośrednictwem frachtu morskiego, dostawca musi jasno określić warunki wysyłki lub zaprosić Cię do dyskusji i negocjacji. Twoją uwagę powinien zwrócić brak rozmów na temat warunków transportu według Incoterms przy wysyłce towarów za pośrednictwem frachtu morskiego. Podejrzany może być również podany przez dostawcę niski koszt transportu. Zazwyczaj w takim wypadku cena transportu jest niepełna i będziemy musieli dodatkowo dopłacić. Kolejnym zabezpieczeniem dla importera jest skorzystanie z zabezpieczeń bankowych typu akredytywa.
Wyboru odpowiedniej reguły Incoterms przy transporcie z Chin należy dokonać w sposób świadomy i przemyślany. Jeśli decydujemy się na CIF, musimy być przygotowani na pokrycie kosztów nieuwzględnionych w cenie frachtu podanej przed dostawcę. Z kolei wybierając warunki FOB, mamy pełną przejrzystość co do ostatecznych kosztów transportu, a także posiadamy całkowitą kontrolę nad ładunkiem.
