Znaki ekologiczne na produktach

Ekoetykiety (ang. eco-labels) czy znaki ekologiczne to grupa oznaczeń na towarach, które spełniają określone wymagania dotyczące wpływu produkcji na środowisko i zrównoważonego rozwoju. Należą do oznaczeń, które producenci mogą dobrowolnie umieścić na swoich produktach, pod warunkiem, że posiadają odpowiedni certyfikat. W Polsce wydawaniem tego rodzaju certyfikatów zajmuje się Polskie Centrum Badań i Certyfikacji (PCBC).

Znaki ekologiczne

Coraz więcej konsumentów zwraca uwagę na to, czy kupowany przez nich produkt jest przyjazny środowisku. Ekoetykiety posiadają jednak więcej niż jedną funkcję. Ekoznaki mają na celu m.in.:

• informować i pomagać konsumentom w zakupach
• podnosić konkurencyjność producentów m.in. żywności ekologicznej na rynku
• zachęcać obie strony do działań proekologicznych
• promować produkty najmniej uciążliwe dla środowiska.

Pierwszy ekoznak powstał w 1978 roku. Był to, istniejący do dziś, niemiecki Błękitny Anioł (niem. Der Blaue Engel). Pokrywa on ok. dwanaście tysięcy produktów w ponad stu kategoriach.

Od tamtej pory stworzonych zostało ponad 400 nowych ekoznaków, w których łatwo się pogubić, zarówno sprzedawcom, jak i konsumentom. Wszystkie ekoetykiety dostępne w użyciu można znaleźć na stronie Ecolabel Index.

Ekoznaki a normy ISO

W Polsce ekoetykietowanie oparte jest o regulacje ujęte w normach ISO 14020:2000, ISO 14021:2016, ISO 14024:2018 i ISO 14025:2006.

ISO 14020 zawiera zasady ogólne dotyczące ekoetykiet i deklaracji. Pozostałe trzy normy podzielone są na trzy typy: I, II i III.

Typ 1 – ISO 14024:

• znak w formie etykiety uzyskany dobrowolnie
• zgodny z wieloma wymogami środowiskowymi
• przyznany przez niezależną organizację
• oparty o cykl życia wyrobów i usług, a więc obejmujący wiele aspektów środowiskowych.

Typ 2 – ISO 14021:

• znak w formie tekstu lub znaku graficznego uzyskany dobrowolnie
• zgodny z deklaracją własną producenta i przyznany bez udziału niezależnej organizacji
• obejmuje pojedyncze aspekty środowiskowe.

Typ 3 – ISO 14025:

• znak w formie danych liczbowych przedstawionych na wykresach, rysunkach lub w tekście uzyskany dobrowolnie
• zgodny z deklaracją własną producenta, a informacje zweryfikowane przez niezależną organizację
• obejmuje pojedyncze aspekty środowiskowe.

Popularne znaki ekologiczne

Część ze znaków jest bardziej rozpoznawalna niż pozostałe i to na nich najczęściej skupiają się kupujący i sprzedawcy. Mniej znane znaki również mogą pomóc w sprzedaży, ale konsumenci są coraz bardziej wyczuleni na firmy, które jedynie udają przyjazne środowisku, a posiadane przez nich znaki czy hasła na produktach nic nie znaczą.

Poniższa lista zawiera niektóre z najczęściej spotykanych w Polsce ekoznaków:

• Niebieski Anioł (Blauer Angel) – najstarszy certyfikat skupiony na minimalizacji wpływu przetwarzania surowców i produkcji towarów na środowisko naturalne. Jest przyznawany w około 100 różnych kategoriach produktów.

• Euroliść (EU organic logo) – europejskie logo żywności ekologicznej informuje konsumentów o tym, że kupowany przez nich produkt jest wysokiej jakości, a jego produkcja nie wpłynęła negatywnie na żaden ekosystem.

• Znak certyfikowanego rolnictwa ekologicznego „BIO” – wydawany przez PCBC znak potwierdza zgodność wyrobu z wymaganiami rolnictwa ekologicznego.

• Bio siegel – niemieckie oznakowanie żywności bio wydawane od 2001 roku.

• Certyfikowany kosmetyk naturalny EKO – zastrzeżony przez PCBC znak ekologiczny umieszczany na naturalnych kosmetykach.

• Znak ekologiczny EKO – wydawany przez PCBC znak potwierdza, że dany wyrób spełnia rygorystyczne wymagania ochrony zdrowia i środowiska, a także zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych. Obejmuje produkty kosmetyczne, środki pielęgnacji zwierząt i drewniane zabawki.

• EU Ecolabel – powstały w 1992 r. znak powstał po to, aby promować produkcję w oparciu o cykl życia wyrobów i usług (LCA). Oznacza to, że oddziaływanie na środowisko produktów oznaczonych EU Ecolabel powinno być ograniczone do minimum podczas całego cyklu życia towarów – od wydobycia surowców po utylizację. Obejmuje produkty takie jak: środki czyszczące, buty i tekstylia, meble, telewizory, produkty z papieru itd.

• Rainforest Alliance Certified – certyfikat tej międzynarodowej organizacji pozarządowej wspiera zrównoważone leśnictwo, rolnictwo i turystykę, przede wszystkim w lasach tropikalnych. Znajduje się przede wszystkim na kawach, herbatach, owocach, wyrobach papierniczych czy czekoladzie.

• Forest Stewardship Council (FSC) – promuje odpowiedzialne zarządzenie zasobami leśnymi. Znajduje się przede wszystkim na wyrobach papierniczych.

• Ecocert – organizacja ta została założona we Francji w 1991 r. Zajmuje się certyfikacją żywności, kosmetyków, środków czystości, perfumów i tekstyliów, które m.in. spełniają wymogi rolnictwa ekologicznego i posiadają opakowanie nadające się do recyklingu.

• Energy star – znak promujący energooszczędność. Jest przyznawany produktom, domom, budynkom komercyjnym i zakładom przemysłowym, które spełniają ten wymóg.

• Leaping Bunny – certyfikat stworzony przez Cruelty Free International. Służy on do informowania konsumentów, że żaden ze składników danego kosmetyku czy produktu użytku domowego nie był testowany na zwierzętach.

• Organic Content Standard (OCS 100) – używany w przypadku produktów nieżywnościowych zawierających min. 95 procent materiałów organicznych.

• Global Organic Textile Standard (GOTS) – dotyczy wszelkich włókien, materiałów i ubrań (poza skórzanymi). Standard GOTS dzieli się na kategorie: „organic” i „made with X% organic”. Pierwsza oznacza produkty wykonane z min. 95% włókien organicznych, a druga – min. 70%. GOTS określa również maksymalną dozwoloną ilość materiałów syntetycznych w produkcie.

Etapy uzyskania ekoznaków

1. Producent dostosowuje produkt lub produkcję do określonych wymogów.
2. Jednostka certyfikująca sprawdza zgodność produktu lub produkcji z wymogami i wystawia certyfikat.
3. Producent umieszcza na opakowaniu logo na znak otrzymania danego certyfikatu.

Znaki ekologiczne – podsumowanie

Umieszczenie ekoetykiety na produkcie to dobry sposób na poinformowanie klienta, że nasz produkt jest przyjazny środowisku. Należy jednak pamiętać, że aby móc reklamować wyroby ekoznakami, muszą być one sprawdzone przez niezależne organizacje i posiadać odpowiednie certyfikaty.