Unia Europejska postawiła sobie za cel, aby zminimalizować istotne negatywne skutki dla zdrowia ludzkiego i dla środowiska, wywoływane wytwarzaniem oraz wykorzystywaniem chemikaliów. Jedną z form realizacji tej idei jest rozporządzenie REACH. Jeżeli na terenie EOG jesteś producentem lub importerem towarów, w których razem zawierać się może ponad tona substancji chemicznych (rocznie), masz obowiązek zgłoszenia tego do bazy danych REACH. Dotyczy to najróżniejszych towarów, od zabawek po tekstylia i sprzęt elektroniczny. Tylko zarejestrowane substancje mogą być wprowadzane do obiegu oraz wykorzystywane.
Rozporządzenie REACH
Rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady określa rejestrację w bazie, wystawianie ocen, udzielanie zezwoleń, a także nakłada ograniczenia w zakresie chemikaliów. Zmienia ono dyrektywę 1999/45/WE oraz uchyla rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE. Rozporządzenie weszło w życie 1 czerwca 2007 roku. Projekty wdrażające REACH noszą nazwę RIP.
Akronim REACH wziął się od pierwszych liter głównych kwestii przedstawionych w rozporządzeniu: Registration (rejestracja), Evaluation (ocena), Authorisation (autoryzacja) oraz Restriction of Chemicals (ograniczenie chemikaliów). W skrócie, REACH określa procedury gromadzenia i oceny informacji o właściwościach oraz zagrożeniach związanych z substancjami i ich mieszaninami.
Jakie produkty wschodzą pod rozporządzenie REACH?
Rozporządzenie REACH oddziałuje na większość przedsiębiorstw w Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG). W jego zakres wchodzą substancje chemiczne (pierwiastki i ich związki) wykrywane w:
- farbach, lakierach
- odzieży i tekstyliach
- biżuterii
- sprzęcie elektronicznym
- produktach czyszczących
- wyrobach z tworzyw sztucznych
- materiałach budowlanych
- maszynach
- meblach
- i innych.
Jakich produktów REACH nie obowiązuje?
Rozporządzenie nie dotyczy między innymi substancji (zawsze lub w niektórych przypadkach):
- znajdujących się pod nadzorem celnym lub w tranzycie, czasowo składowane w wolnych obszarach celnych lub składach wolnocłowych
- niebezpiecznych i ich mieszanin przewożonych w środkach transportu kolejowego, drogowego, żeglugi śródlądowej, drogą morską lub lotniczą
- wykorzystywanych do badań naukowych i rozwojowych
- radioaktywnych w odniesieniu do dyrektywy Rady 96/29/Euratom
- pozyskiwanych z przyrody, o ile nie są niebezpieczne i nie zostały zmodyfikowane chemicznie
- produktów leczniczych
- kosmetyków
- odpadów.
Kogo dotyczy rozporządzenie REACH?
Na początku wspomnieliśmy, że rozporządzenie WE nr 1907/2006 dotyczy importerów oraz producentów, mających do czynienia z przynajmniej toną substancji chemicznych rocznie. Dyrektywa dotyczy także innych podmiotów. Dyrektywa zdefiniowała przedsiębiorstwa włączone pod dyrektywę jako:
- producentów, czyli podmioty wytwarzające chemikalia na terytorium Wspólnoty
- importerów, kupujących poza granicami UE pojedyncze substancje chemiczne i ich mieszaniny lub produkty gotowe je zawierające (wspomniane wcześniej meble, odzież, wyroby z tworzyw sztucznych i inne), wprowadzających je na obszar celny Wspólnoty
- dystrybutorów, magazynujących i udostępniających daną substancję lub towar ją zawierający na rynku
- dalszych użytkowników, czyli te podmioty, które w pracy lub procesie wytwórczym wykorzystują chemikalia i ich mieszaniny. Konsument nie jest uważany za dalszego użytkownika.
Podmioty mają przypisane do siebie obowiązki. Producent oraz importer rejestrujący substancje w bazie REACH mają obowiązek także poinformować Europejską Agencję Chemikaliów (ECHA), jak w bezpieczny sposób z nich korzystać. Obowiązki wynikające z REACH nie obowiązują producentów spoza UE i zostają one przejęte przez wyłącznych przedstawicieli. Dalszy użytkownik substancji chemicznych jest zobowiązany do podjęcia środków kontroli ryzyka i przekazywania dostawcom i klientom informacji dotyczących bezpieczeństwa. Nie ma on obowiązku rejestracji. Dystrybutorzy przekazują informacje w obu kierunkach wzdłuż łańcucha dostaw – producentom oraz klientom.
Informacji o obowiązkach można zasięgnąć w programie Navigator prowadzonym przez ECHA.
Co ustala rozporządzenie REACH?
Rozporządzenie ustanawia nowe zasady związane z:
- obowiązkową rejestracją, w przypadku gdy przedsiębiorstwo planuje wyprodukować albo sprowadzić na teren Unii Europejskiej co najmniej tonę danej substancji chemicznej rocznie. W celu zarejestrowania swoich substancji, firma musi współpracować z innymi podmiotami, które rejestrują tę samą substancję. Innymi słowy, producenci i importerzy tej samej substancji muszą wspólnie przedłożyć dokumentację rejestracyjną
- oceną nadawaną przez Europejską Agencję Chemikaliów (ECHA). Analizuje ona informacje na dokumentacji rejestracyjnej, a także testy, pod kątem ich konieczności
- nadawaniem zezwoleń dla niektórych substancji wysokiego ryzyka. Takie chemikalia powinny być zastępowane bezpieczniejszymi zamiennikami
- ograniczeniami w przywozie lub produkcji. Mogą one oznaczać zmniejszoną dopuszczalną ilość lub całkowity zakaz w przypadku substancji będących istotnym zagrożeniem dla zdrowia lub środowiska.
Informacje o substancjach i przepisy się do nich odnoszące można znaleźć w wyszukiwarce EUCLEF. Substancje są także zawarte w rozporządzeniu REACH.
Figurowanie w systemie REACH jest płatne. Termin uiszczenia opłaty oraz jej wysokość zależy od rodzaju wniosku, czyli np. statusu ubiegającego się o figurowanie podmiotu oraz wielkości danej substancji. Wysokość opłaty rejestracyjnej wynosi od kilkudziesięciu € do prawie kilkunastu tys. €. Podane wysokości nie uwzględniają jednak kosztów przeprowadzenia testów jak HPLC, MS, IR i NMR. Małe i średnie przedsiębiorstwa mają prawo do skorzystania z opłat ulgowych. Dla ułatwienia, ECHA przygotował kalkulator opłat. Dostępne są także poradniki poświęcone zagadnieniom REACH.
Rejestracja w systemie może trwać nawet kilka miesięcy.
