Coraz więcej polskich firm decyduje się na import towarów z krajów spoza terenu Unii Europejskiej. Zwłaszcza dużą popularnością pod tym względem cieszą się Chiny. Sporo importujemy również z Rosji, a ostatnio wzrasta zainteresowanie sprowadzaniem produktów ze Stanów Zjednoczonych. Jednak w związku z tym pojawia się również pytanie jak ograniczyć koszty tego typu przedsięwzięć. Jak wygląda odprawa fiskalna i jak rozliczać podatek VAT. Okazuje się, że dla wielu przedsiębiorców import przez Niemcy (Hamburg) czy Holandię (Rotterdam) staje się atrakcyjną alternatywą. I to nawet przy uwzględnieniu wyższych opłat portowych i kosztu transportu drogowego do Polski.
Odprawa fiskalna za granicą
Dokonując importu towarów z Chin, podatnik w niektórych sytuacjach podlega zwolnieniu z obowiązku zapłaty podatku VAT czy cła. Zwolnienie z opłat celnych dotyczy towarów importowanych z krajów pozaunijnych, których wartość nie przekracza 150 euro. Nie będą one podlegały ocleniu. Jak stanowi bowiem art. 51 ust. 1 ustawy o VAT: zwalnia się od podatku import towarów umieszczonych w przesyłkach wysyłanych z terytorium państwa trzeciego bezpośrednio do odbiorcy przebywającego na terytorium kraju, pod warunkiem, że łączna wartość towarów w przesyłce nie przekracza kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 22 euro.
Przy czym zwolnienia z podatku VAT czy opłaty celnej nie stosuje się w przypadku importu z krajów trzecich:
- napojów alkoholowych,
- tytoniu i wyrobów tytoniowych,
- perfum i wód toaletowych,
- towarów importowanych w drodze zamówienia wysyłkowego.
Odprawa celna towarów
Zgodnie z art. 2 pkt 7 ustawy o VAT przez import towarów rozumie się przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego (np. Chin) na terytorium kraju członkowskiego UE. Przy czym import towarów będzie miał miejsce w sytuacji, gdy procedura celna zakończy się na terytorium Polski. Jeśli procedura celna zostanie bowiem zakończona na terytorium innego państwa, to import będzie dokonany właśnie tam.
Z art. 60 dyrektywy 2006/112/WE wynika, że miejscem importu towarów jest to państwo członkowskie, na którego terytorium towary znajdują się w momencie ich wprowadzenia do Wspólnoty. We wspólnotowym zharmonizowanym systemie VAT obowiązuje bowiem zasada, zgodnie z którą czynność importu towarów pochodzących z kraju trzeciego, które mają być następnie wywiezione do innego państwa członkowskiego w ramach transakcji wewnątrzwspólnotowej, jest zwolniona z opodatkowania. W rezultacie import towarów z kraju trzeciego (z Chin) odprawionych na terytorium Wspólnoty (odprawa fiskalna w Niemczech czy Holandii), z bezpośrednio następującą po nim dostawą wewnątrzwspólnotową (do Polski), stanowi dla polskiego przedsiębiorcy wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT).
Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
Stanowi przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jako właściciel, w wyniku którego towar jest wysyłany lub transportowany przez sprzedającego, nabywcę lub na ich rzecz między krajami państw członkowskich (kraj wysyłki musi różnić się od kraju dostawy) w wykonaniu czynności opodatkowanych.
Podstawową zaletą WNT, przy spełnieniu dodatkowych kryteriów dokumentacyjnych dotyczących przemieszczeń, jest stosowanie stawki 0% VAT w kraju (przy jednoczesnej możliwości odliczenia podatku VAT naliczonego). Podatek faktycznie rozliczać będzie nabywca (w kraju, do którego towary są transportowane lub wysyłane).
Z art. 20 ust. 5 i ust. 6 ustawy o VAT wynika, że dla transakcji WNT obowiązek podatkowy powstaje 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem WNT.
Jeżeli przed tym terminem podatnik podatku od wartości dodanej wystawił fakturę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury. Jak wynika z art. 31 ust. 2, ust. 3 oraz ust. 5 ustawy o VAT w przypadku WNT, o którym mowa w art. 11 ustawy, podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów, a gdy nie ma ceny nabycia koszt wytworzenia, określone w momencie nabycia tych towarów.
Przy czym tak ustalona podstawa opodatkowania obejmuje również:
- podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze związane z nabyciem towarów, z wyjątkiem podatku,
- wydatki dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu oraz ubezpieczenia, pobierane przez dostawcę od podmiotu dokonującego WNT.
Zasady wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów
WNT nie wystąpi przy opodatkowaniu na zasadach marży oraz w przypadku dostaw rozliczanych stawką 0% towarów wymienionych w art. 83 ust. 1 pkt 1,3,6,10,18 ustawy o VAT. Czyli: dostawy statków, samolotów, towarów dla celów remontów tych jednostek oraz towarów dla celów dostaw na tych jednostkach).
Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów podlega opodatkowaniu według stawki podatku 0%, pod warunkiem, że:
1) podatnik dokonał dostawy na rzecz nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadany przez państwo członkowskie właściwe dla nabywcy, zawierający dwuliterowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej, i podał ten numer oraz swój numer, o którym mowa w art. 97 ust. 10 (chodzi o numer podatników VAT UE, pod którym następuje identyfikacja na potrzeby podatku) na fakturze stwierdzającej dostawę towarów;
2) podatnik przed złożeniem deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy posiada w swojej dokumentacji dowody, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy wywieziono z terytorium kraju i dostarczono do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju (art. 42. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.).
Udowodnienie WNT
Tymi dowodami są następujące dokumenty, jeśli łącznie potwierdzają dostarczenie towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów do nabywcy znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju:
1) dokumenty przewozowe otrzymane od przewoźnika (spedytora) odpowiedzialnego za wywóz towarów z terytorium kraju, z których jednoznacznie wynika, że towary dostarczono do miejsca ich przeznaczenia na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju – w przypadku gdy przewóz towarów zleca się przewoźnikowi (spedytorowi),
2) kopia faktury (według art. 106 ust. 7 ustawy o VAT, przemieszczenie towarów w ramach WNT dokumentuje się poprzez wystawienie faktury wewnętrznej. Ta posłuży do rozliczenia podatku należnego i naliczonego od tej czynności i będzie podstawą do ujęcia transakcji w ewidencji sprzedaży (VAT należny) oraz zakupu (VAT naliczony), a następnie sporządzanej na jej podstawie deklaracji VAT.)
3) specyfikacja poszczególnych sztuk ładunku (art. 42 ust. 3 ustawy o VAT).
W przypadku wywozu towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów bezpośrednio przez podatnika dokonującego takiej dostawy lub przez jego nabywcę, przy użyciu własnego środka transportu podatnika lub nabywcy, podatnik oprócz kopii faktury i specyfikacji poszczególnych sztuk ładunku powinien posiadać dokument zawierający co najmniej:
- imię i nazwisko lub nazwę oraz adres siedziby lub miejsca zamieszkania podatnika dokonującego wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz nabywcy tych towarów
- adres, pod który są przewożone towary, w przypadku gdy jest inny niż adres siedziby lub miejsca zamieszkania nabywcy
- określenie towarów i ich ilości
- potwierdzenie przyjęcia towarów przez nabywcę do miejsca, o którym mowa w pkt 1 lub 2, znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju
- rodzaj oraz numer rejestracyjny środka transportu, którym są wywożone towary lub numer lotu – w przypadku gdy towary przewożone są środkami transportu lotniczego (art. 42 ust. 4 ustawy o VAT).
Odprawa fiskalna
Przy typowym imporcie, wynagrodzenie przedstawiciela fiskalnego, który dokona za nas wszelkich formalności związanych z odprawą, rozliczeniem i przygotowaniem wszystkich dokumentów, to około 150-200 euro. Odprawa celna w Niemczech (odprawa fiskalna, nazywana też często procedurą 42) czy Holandii może wiązać się też z innymi korzyściami. Importer zapłaci zazwyczaj niższy fracht, transport morski będzie trwał też krócej. W dużych portach jak Hamburg, Rotterdam, możemy liczyć na większą terminowość rozładunku oraz szybką i sprawną odprawę celną.
- polski importer zamawia towar np. z Chin do portu w Hamburgu
- w Niemczech ustanawiany jest przedstawiciel fiskalny
- po dostarczeniu towaru przedstawiciel fiskalny dokonuje zgłoszenia celnego
- przedstawiciel fiskalny dokonuje wszelkich formalności związanych z VAT w Niemczech (deklaracja) a także sporządza za nas zgłoszenie Intrastat
- przedstawiciel fiskalny rozpoznaje w Niemczech WDT na rzecz polskiego importera
- następuje transport towaru do Polski
- polski importer wykazuje w Polsce WNT, w informacji podsumowującej wskazuje numer VAT-UE przedstawiciela fiskalnego
- do niemieckiego przedstawiciela fiskalnego przesyłane jest oświadczenie o tym, że towar został przemieszczony do Polski.
Polski importer nie musi rejestrować się do VAT w Niemczech/Holandii, nie płaci tam żadnego podatku VAT, a przemieszczenie towaru do Polski też jest dla importera neutralne podatkowo.
Zastosowanie procedury 42 powoduje, że importer zachowuje większą płynność finansową, ponieważ nie „zamraża” swojego kapitału, co nastąpiłoby gdyby musiał zapłacić podatek VAT.
Importowa odprawa celna towaru pochodzącego spoza UE, przeznaczonego dla odbiorcy w Polsce, dokonana przez uprawnionego do tego pośrednika fiskalnego w Niemczech (lub innym kraju UE) pozwala na ominięcie płatności podatku VAT w momencie odprawy. W chwili dopuszczenia towaru do obrotu na terenie krajów członkowskich UE importer jest zobowiązany zapłacić jedynie cło.
Odprawa fiskalna w Niemczech i Holandii
W Niemczech wewnątrzwspólnotowe przesunięcie towarów traktuje się tak samo jak WDT. Zwolnienie z podatku VAT przy imporcie z Niemiec można zatem wykorzystać, jeśli sprowadzimy towar do Niemiec, a następnie przewieziemy go z Niemiec do Polski. Polski importer, w chwili dostarczenia towaru do portu, nie musi mieć już zatem nabywcy na ten towar. Może też w ten sposób nabyć towar dla siebie. Dla polskiej firmy przemieszczenie transgraniczne będzie rozpoznane w Polsce jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów. Podatek należny będzie zatem równy podatkowi naliczonemu, więc w kraju też nie zapłacimy podatku VAT. Dopiero w momencie sprzedaży towaru powstanie konieczność odprowadzenia podatku należnego. Wtedy już najczęściej importer otrzyma zapłatę i nie będzie musiał finansować podatku VAT z własnej kieszeni.
Odprawa fiskalna w Niemczech czy Holandii musi zostać zgłoszona we właściwym urzędzie skarbowym w Polsce. Fakt wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów łatwo zameldujesz składając deklarację VAT-EU.
Podstawą opodatkowania towarów przemieszczonych z krajów Unii Europejskiej do Polski jest kwota wynikająca z faktury zakupu wystawionej przez chińskiego dostawcę, powiększona o wartość cła zapłaconego na terenie danego kraju. Podstawa opodatkowania nie uwzględnia natomiast kosztów transportu i odprawy celnej, gdyż wydatki te nie są pobierane przez dostawcę towaru (art. 31 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT).
Dzięki jednolitemu w całych Niemczech systemowi celnemu Atlas, odprawienie towarów następuje tam szybciej, skraca czas postoju produktów w urzędzie celnym i minimalizuje związane z tym koszty. Po ocleniu towarów, można nim swobodnie dysponować.
Jak działa System ATLAS?
Rejestrując zgłoszenie, nadaje numer tymczasowy ARN, który musi znać przewoźnik, żeby przedstawić towar i dokumenty w Urzędzie Celnym. Wrota Celne umożliwiają otrzymanie tego identyfikatora z systemu i przekazanie go np. SMS-em do kierowcy oraz wydruk tzw. fiszki, zawierającej syntetyczną informację ze zgłoszenia. Wydanie zgody przez urzędnika na rozpoczęcie tranzytu generuje w systemie ostateczny numer MRN, który identyfikuje sprawę podczas transportu towaru i zamknięcia tranzytu. Widoczny jest on na dokumencie TAD, przekazywanym kierowcy w Urzędzie. Wysyłka deklaracji tranzytowych do rzeczywistego systemu ATLAS nie wymaga podpisu elektronicznego. Jednak możliwa jest dopiero po dopełnieniu formalności związanych z rejestracją firmy na potrzeby takiej komunikacji.
Zanim firma będzie mogła wymieniać elektronicznie zgłoszenia z niemieckim systemem celnym, musi najpierw otrzymać stosowne pozwolenie i numer BIN. To z kolei wiąże się z wypełnieniem szeregu skomplikowanych formularzy i oczekiwaniem na akceptację przez niemiecką administrację celną, co trwa 2 do 4 tygodni od momentu złożenia dokumentów.
Odprawa fiskalna za granicą a odprawa towaru w Polsce
Jeżeli odprawa celna następuje w Polsce, to importer powinien uiścić VAT. Import towarów stanowi bowiem czynność opodatkowaną podatkiem VAT. Podstawą opodatkowania jest wartość celna powiększona o należne cło. Podatek należy zapłacić w krótkim, 10-dniowym terminie. Alternatywą dla odprawy w Polsce jest dokonanie odprawy celnej w innym kraju UE, czyli opisana odprawa fiskalna. Ze względu na bliskość geograficzną największą popularnością cieszą się porty niemieckie, w szczególności Hamburg i holenderskie, zwłaszcza Rotterdam.
Podsumowując, towar dopuszczony do obrotu za pośrednictwem fiskalnym na terenie innego państwa UE trafia do Polski już jako unijny w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towaru. Według Ustawy o podatku od towarόw i usług obowiązek podatkowy w wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów w Polsce powstaje 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w ktόrym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspόlnotowego nabycia.
Zastrzeżenie. Odprawa fiskalna za granicą jest opłacalna przy większych zamówieniach.
