Określane w Chinach jako 中秋节 (Zhōngqiū jié), Święto Środka Jesieni jest drugim – zaraz po Chińskim Nowym Roku – największym chińskim świętem. Jest to uroczysty dzień, w którym liczy się oddawanie czci księżycowi oraz związanemu z nim bóstwu, ale również spędzenie czasu z rodziną oraz bliskimi. Zarówno z księżycem, jak i rodziną, jest powiązanych wiele tradycji, które obchodzi się konkretnie tego jednego dnia. W roku 2022 Święto Środka Jesieni przypada od 10 do 12 września i jako że jest to święto narodowe, są to dni wolne od pracy. Chińskie święta charakteryzują się huczną celebracją, a sami Chińczycy podchodzą do nich z najwyższą powagą. W poniższym artykule skupimy się zatem nie tylko na samych tradycjach oraz obchodach Święta Środka Jesieni, ale również na tym, jaki wpływ ma ono na prowadzenie biznesów międzynarodowych.
Historia Święta Środka Jesieni
Święto Środka Jesieni szacuje się na około 3000 lat. Jego początki sięgają pierwszej zapisanej w historii dynastii Shang, jednak zaczęto je naprawdę praktykować dopiero za czasów dynastii Zhou. W starożytnych Chinach składano księżycowi ofiary, modląc się przy tym o dobre zbiory w nadchodzącym roku. Później sama praktyka podziwiania księżyca zrobiła się bardzo modna, co natchnęło poetów do tworzenia o nim wierszy. W pewnym momencie sam dzień stał się również romantycznym festiwalem miłości. O ile w czasach dynastii Zhou święto obchodzili głównie władcy oraz arystokracja, dynastia Tang spopularyzowała je również wśród zwykłych obywateli. Tego dnia gromadzili się z rodziną i w czasie podziwiania księżyca jedli wspólnie kolację.
Konkretną datę święta została ustalono w czasach dynastii Song. Obliczana według kalendarza lunarnego, przypada ona 15 dnia 8 miesiąca lunarnego. W związku z tym według kalendarza gregoriańskiego Święto Środka Jesieni zawsze przypada w innym miesiącu. Zazwyczaj oscyluje jednak między wrześniem a październikiem. Warto mieć na uwadze, że nie jest to przypadkowa data, ponieważ dokładnie w tym dniu księżyc jest najokrąglejszy oraz najjaśniejszy spośród pozostałych dni w roku. W chińskiej kulturze reprezentuje on jedność i ponowne zjednoczenie rodziny.
Legenda o Bogini Chang’e
Święto Środka Jesieni wiąże się mocno z legendą o bogini księżyca, której w starożytnych czasach również oddawano cześć. Mimo że z tym dniem wiąże się wiele legend, ta jest niewątpliwie najpopularniejsza. Według niej, dawno temu świat miał zostać zniszczony przez dziesięć słońc. Odważny łucznik Hou Yi zastrzelił dziewięć z nich. W podziękowaniu, Królowa Niebios nagrodziła go eliksirem nieśmiertelności. Jednak Hou Yi nie wypił go, ponieważ nie chciał opuszczać swojej żony – Chang’e. Dlatego, aby dobrze ukryć eliksir, oddał go Chang’e na przechowanie. Jednak pewnego dnia jeden z podopiecznych Hou Yi dowiedział się o eliksirze i wkradł się do domu nauczyciela, próbując go ukraść. Chang’e nie chcąc pozwolić aby napój wpadł w niepowołane ręce, wypiła go. Po uzyskaniu nieśmiertelności poleciała na księżyc, gdzie spędziła resztę swojego życia. Zrozpaczony Hou Yi co roku przygotowywał ciasteczka, ofiarowując je księżycowi w nadziei, że pewnego dnia ponownie spotka się z żoną.
O ile jest to oficjalna historia opowiada dzieciom, istnieje również jej alternatywna wersja, w której Chang’e wypija eliksir z własnej woli, chcąc uzyskać nieśmiertelność. Hou Yi próbując powstrzymać swoją żonę, wycelował w nią kilka strzał, jednak żadna z nich jej nie trafiła. Chang’e poleciała na księżyc, zostawiając swojego męża w gniewie i rozpaczy. Z czasem jego żal minął i przerodził się w tęsknotę. Nie chcąc, aby Chang’e czuła się samotna, każdego dnia przygotowywał dla niej ulubione ciasta oraz owoce, które miały go połączyć z żoną, i wystawiał je na światło księżyca. Kontynuował tę tradycję do momentu swojej śmierci.
Często możemy się spotkać z postacią białego królika, który również jest symbolem Święta Środka Jesieni. Jego historia wiąże się z ofiarowaniem własnego ciała dla Nefrytowego Cesarza (najwyższego chińskiego bóstwa). Dzięki swojemu czynowi, Cesarz w ramach wdzięczności postanowił umieścić królika w Księżycowym Pałacu, aby ludzie mogli go już zawsze podziwiać. Białego królika możemy również spotkać u boku Chang’e, jako jej kompana na księżycu.
Tradycyjne dania Święta Środka Jesieni
Ciasteczka księżycowe
Najważniejszym posiłkiem tego dnia są oczywiście ciasteczka księżycowe (月饼, Yuèbǐng). W zależności od regionu przybierają one różne smaki. Te w stylu kantońskim mają słodkie ciasto, ale często są wypełniane mięsem kaczym lub wieprzowym. Jednak zazwyczaj są one wypełnione pastą z arbuza, czerwonej fasoli lub lotosu. Tematem przewodnim Święta Środka Jesieni jest ponownie zjednoczenie z bliskimi oraz dziękczynność. Ciasteczka swoim kształtem symbolizują nie tylko pełnię księżyca, ale również nadzieję na coroczne spotykanie się z rodziną oraz szczęście.
Kaczka
Jest to danie bardzo popularne w czasie Święta Środka Jesieni, które przez każdy region jest doprawiany na kilka różnych sposobów. Syczuańska kuchnia mocno ją podpieka i soli, w Fujianie przygotowują ją z Taro (słodki ziemniak), a klasyczna pekińska kaczka charakteryzuje się lekko chrupiącą skórką i delikatnym mięsem.
Krab
Jest to specjalność w Szanghaju, w związku z tym że jesienią kraby są w sezonie. Jedzone zazwyczaj z imbirem oraz w sosie vinegar, kraby posiadają dużą ilość protein oraz aminokwasów. W tym sezonie kraby przygotowują się do składania jaj, co według Chińczyków nadaje ich mięsu lepszego smaku. Największą popularnością cieszą się te z jezior w Suzhou. Tamtejsze sklepy co roku mają problemy z zapasami ze względu na szybko wyprzedający się towar.
Owoce
W czasie Święta Środka Jesieni spożywa się zazwyczaj arbuzy, gruszki, pomelo oraz granaty. Pestki arbuza symbolizują płodność, a ich okrągły kształt jedność rodziny. W Shaanxi często wycina się go w kształcie lotosu, co ma przynieść szczęście.
Gruszki (梨 lí) są homofonem słowa „opuszczać” (离 lí), dlatego Chińczycy uważają je za symbol separacji. Jednak w tym sezonie ludzie jedzą je, aby zapobiec separacji ze swoimi bliskim w nadchodzącym roku. Natomiast pamiętajmy, aby nie dzielić się gruszkami z innymi członkami rodziny, ponieważ istnieje przesąd, że wtedy faktycznie zostaniemy rozdzieleni.
Chińskie słowo pomelo (柚 yòu) jest bardzo podobne do wymowy słowa „błogosławieństwo” (佑 yòu). Z tego względu w czasie obchodów Święta Środka Jesieni ludzie składają je w ofierze księżycowi z prośbami o błogosławieństwo i szczęście dla całej rodziny.
Granat, z drugiej strony, jest symbolem chęci posiadania dzieci. Pestki, które ma w środku, kojarzą się Chińczykom z powstawaniem nowego życia. Dlatego w czasie święta kobiety w ciąży jedzą granat w nadziei, że Bogini księżyca pobłogosławi zarówno je, jak i ich dziecko.
Święto Środka Jesieni 2022 – Tradycje i zwyczaje
Do najważniejszych tradycji należy oczywiście spotkanie się z rodziną oraz wspólne zjedzenie kolacji. Jeżeli istnieje taka możliwość, to najlepiej na zewnątrz, pod księżycem. W tym dniu – tak samo jak w czasie Chińskiego Nowego Roku – ilość podróżujących po kraju osób jest ogromna. Ludzie masowo powracają do swoich rodzin, aby spędzić z nimi kilka najbliższych dni. Taka migracja skutkuje między innymi wysokimi cenami biletów lotniczych oraz pokoi hotelowych. Dla osób, które w tym czasie chcą wybrać się do Chin, zaleca się kupienie biletów kilka miesięcy przed wyjazdem. Zostawianie tego na ostatnią godzinę może okazać się nieopłacalne.
Jeżeli chcemy zobaczyć księżyc w pełni, warto wybrać się do parku, na plac czy wzgórze. Są to bardzo popularne miejsca w tym dniu i z pewnością spotkamy się tam z wieloma rodzinami oraz parami.
Chińczycy przygotowują się do festiwalu już kilka dni przed dana datą. Ulice dekoruje się tradycyjnymi lampionami, a dzieci w szkołach podstawowych przygotowują swoje własne. Później wieszają je ze swoimi rodzicami na zewnątrz mieszkań i domów. Starą tradycją jest również umieszczanie na lampionach ciekawych zagadek, które inni ludzie próbują zgadnąć. O ile zazwyczaj jest to forma rozrywkowa, w niektórych częściach Chin i w innych państwach azjatyckich organizowane są konkursy dotyczące tego, kto rozwiąże jak największą ilość zagadek.
W czasie Święta prowadzona jest również parada z tradycyjnym tańcem smoka. Tancerze niosą kostium smoka na wysokich palach dzięki którym mogą swobodnie poruszać jego ciałem. Pokazy odbywają się wieczorami, kiedy ozdobione ulicami lampiony mogą oświetlać cały taniec.
Eksport żywności do Chin – marketing na Święto Środka Jesieni
Święto Środka Jesieni jest idealnym okresem dla międzynarodowych biznesów związanych z jedzeniem. Takie firmy jak Starbucks, Lindt czy Haagen-Dazs wprowadzają ogromne kampanie promocyjne, których główną ofertą są przede wszystkim ciasteczka księżycowe. Wychodzące w wielu smakach i kolorach, co roku przyciągają obywateli Chin, którzy w tym dniu z pewnością ich sobie nie odpuszczą. Im ciekawsze wypełnienie i lepsza jakość ciasta, tym więc produktu sprzeda się na rynku. Zagranicznym biznesom powiązanych z przemysłem żywnościowym wręcz zalecane jest wzięcie udziału w Świecie Środka Jesieni. Jest to bowiem idealna okazja na wypromowanie swojej firmy.
Współpraca z Chinami a Święto Środka Jesieni 2022
W przypadku, gdy chcemy przyjechać do Chin w celach biznesowych niezwiązanych z trwającym świętem, warto pamiętać o tym, że Chińczycy bardzo poważnie podchodzą do swoich tradycji oraz uroczystości. W tym dniu spotkamy się nie tylko z ogromnym ruchem w kraju (w ubiegłym roku odnotowano około 10,5 miliona podróżujących w pierwszych dniach święta), ale również z zamknięciem wielu przedsiębiorstw. Warto zaplanować podróż do Chin przed lub po Święcie, ponieważ jego trakcie kontakt z chińskim partnerem biznesowym będzie utrudniony. Jeżeli będziemy nalegać, aby poświęcił wolny czas pracy, możemy stracić jego zaufanie czy szacunek. Taka postawa oznacza nieznajomość chińskiej kultury oraz naruszanie jej tradycji.
