Zgodnie z ustawą o podatku VAT, importem określa się przywóz towarów z państwa trzeciego (czyli znajdującego się poza Unią Europejską) na terytorium kraju lub Wspólnoty. Warto zwrócić uwagę na to, że VAT od importu towarów może być rozliczany na dwa sposoby, czyli według zasad ogólnych lub procedury uproszczonej. Poprawne księgowanie towaru przy imporcie wymaga zatem dokładnej znajomości prawa i może sprawiać pewne problemy.
Określenie miejsca importu
Zazwyczaj miejscem importu jest kraj należący do Unii Europejskiej, na którego terenie towary znajdują się w momencie ich przywozu na terytorium UE. Do wyjątków należy zastosowanie:
- procedury uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń
- procedury odprawy czasowej z całkowitym zwolnieniem od należności celnych przywozowych
- procedury składu celnego
- procedury tranzytu, w tym także składowanie czasowe przed nadaniem przeznaczenia celnego
- przeznaczenia – wprowadzenie towarów do wolnego obszaru celnego lub składu wolnocłowego.
W takich sytuacjach za miejsce importu uznaje się terytorium państwa członkowskiego, na którym powyższe procedury i przeznaczenia przestają mieć zastosowanie.
Księgowanie towaru a obowiązek podatkowy
Import towarów jest opodatkowany podatkiem VAT. Przy czym opodatkowaniu podlegają również towary zwolnione lub częściowo zawieszone z konieczności uiszczania cła albo względem których zastosowano preferencyjną, obniżoną lub zerową stawkę celną.
Podstawa opodatkowania w imporcie towarów to wartość celna powiększona o należne cło. Jednak należy pamiętać o tym, że obejmuje również koszty dodatkowe, takie jak koszty prowizji, akcyzy, opakowania, transportu i ubezpieczenia.
Obowiązek podatkowy w imporcie towarów powstaje w dzień powstania długu celnego, czyli z chwilą przyjęcia zgłoszenia celnego. W tym bowiem momencie towary zostają dopuszczone do swobodnego obrotu, co podlega pod należności przywozowe. Wyróżnia się również zasady szczególne powstawania obowiązku celnego. Odnosi się to między innymi do procedury uszlachetniania czynnego czy składowania celnego.
Ustalanie wartości celnej towarów
Obowiązujące prawo wskazuje, że podatnik, który importuje towary jest zobowiązany do obliczenia kwoty podatku i ujęcia jej wartości w zgłoszeniu celnym. Oprócz tego, do podstawy opodatkowania należy doliczyć inne koszty takie jak prowizje, transport, opakowanie i koszty ubezpieczenia. Zazwyczaj, import towarów opodatkowany jest stawką o wysokości 23% VAT.
Podczas ustalania wartości celnej towaru stosuje się stały kurs celny, obrany na cały miesiąc. Wartości te więc różnią się z miesiąca na miesiąc. Przy czym dla celów prawa bilansowego zasady przeliczania wartości zakupu na złote są takie same, jak dla celów podatku dochodowego.
Procedura ogólna rozliczania importu
Zasada ogólna rozliczania importu towarów przedstawia się następująco:
- Importer wpłaca VAT na rachunek bankowy urzędu celnego.
- Odliczenie podatku o tej samej wartości w deklaracji VAT (jeśli zakup towarów dotyczy wykonywanych czynności opodatkowanych). W tym celu, zgodnie z art. 33 ust. 1 i 4 ustawy o VAT, podatnik powinien najpierw obliczyć i wykazać w zgłoszeniu celnym kwotę podatku, z uwzględnieniem obowiązujących stawek.
- Wpłacenie przez importera kwoty obliczonego podatku w przeciągu 10 dni od dnia powiadomienia go przez organ celny o wysokości należności podatkowych.
- Po otrzymaniu dokumentu celnego podatnik ma prawo do odliczenia kwoty VAT, wynikającej z tego dokumentu.
Procedura uproszczona
Oprócz procedury ogólnej wyróżnia się również tak zwaną procedurę uproszczoną. Metoda ta uprawnia do skorzystania z rozliczenia podatku VAT poprzez wykazanie w deklaracji VAT zarówno podatku należnego jak i naliczonego. Z procedury uproszczonej można skorzystać pod pewnymi warunkami:
- Przed początkiem okresu rozliczeniowego (w którym planowane jest rozpoczęcie stosowania nowych zasad rozliczania VAT) należy zawiadomić właściwego naczelnika urzędu skarbowego oraz naczelnika urzędu celnego w formie pisemnej, o zamiarze rozliczania podatku VAT z tytułu importu towarów w deklaracji podatkowej.
- Przedstawienie wymienionych dokumentów naczelnikowi urzędu celnego, przed którym dokonywane są formalności związane z importem towarów, wydanych nie wcześniej niż 6 miesięcy przed dokonaniem importu:
- zaświadczenia o braku zaległości we wpłatach należnych składek na ubezpieczenie społeczne oraz we wpłatach poszczególnych podatków stanowiących dochód budżetu państwa, przekraczających odrębnie z każdego tytułu, w tym odrębnie w każdym podatku, odpowiednio 3% kwoty należnych składek i należnych zobowiązań podatkowych w poszczególnych podatkach;
- potwierdzenie zarejestrowania podatnika jako podatnika VAT czynnego.
Księgowanie towaru przy imporcie – potrzebne dokumenty
W przypadku importu towarów rozliczanych na zasadach ogólnych dokumentami, które pełnią rolę dowodów księgowych i tym samym podlegają ujęciu w księgach rachunkowych, są:
- faktura importowa wystawiona przez zagranicznego dostawcę – zaświadcza poniesienie kosztów z tytułu zakupu towarów
- dokument celny SAD – udokumentowuje wysokość obciążeń z tytułu cła i podatku VAT
- dokument przyjęcia towarów do magazynu (PZ) – w przypadku towaru handlowego.
Dodatkowo dokumentami stanowiącymi podstawę do odliczenia VAT są:
- SAD – jeżeli zgłoszenie celne składane jest w formie papierowej
- PZC (Poświadczone Zgłoszenie Celne) – gdy zgłoszenie celne dokonywane jest w formie elektronicznej.
Księgowanie towaru przy imporcie – na co zwrócić uwagę
W celu prawidłowego ujęcia importu towarów w rachunku podatkowym niezbędne jest ustalenie dnia poniesienia kosztu. Dopiero potem należy wyznaczyć odpowiedni kurs waluty. W przypadku księgowania towarów przy imporcie dniem poniesienia kosztu uzyskania przychodów może być:
- dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku)
- albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku). Oznacza to, że pobranie dokumentu PZC ze strony organy celnego prawnie uznawane jest za chwilę jego otrzymania.
Przy czym jeżeli podatnik nie odliczy podatku naliczonego w terminie powstania prawa do tego odliczenia, może to zrobić również w deklaracji VAT składanej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.
