Przed importem produktów przedsiębiorcy napotykają na szereg regulacji i procesów, z którymi muszą się zmierzyć. Procedury stają się dodatkowo skomplikowane jeśli mamy do czynienia z towarami, które (z różnych powodów) klasyfikuje się jako niebezpieczne. Dotyczy to zarówno etykietowania jak i transportu. Jeśli chodzi o import baterii i akumulatorów, to obowiązują również szczególne zasady dotyczące gospodarki odpadami. Obejmują one zarówno wprowadzanie produktów do obrotu, jak i zagospodarowanie po użyciu.
Import baterii i akumulatorów z Chin – obowiązki przedsiębiorcy
Przede wszystkim za wprowadzającego baterie uważa się przedsiębiorcę, który: dokonuje importu lub wewnątrzwspólnotowego nabycia baterii na potrzeby wykonywanej działalności gospodarczej i/lub zamówił wytworzenie baterii i którego oznaczenie zostało umieszczone na produktach.
Ponadto, każda firma, dla której import baterii i akumulatorów stanowi podstawę działalności musi zawrzeć umowę z prowadzącym zakład przetwarzania zużytych baterii lub zużytych akumulatorów, a także umowę ze zbierającym zużyte baterie lub zużyte akumulatory, dotyczącą zbierania zużytych baterii przenośnych lub zużytych akumulatorów przenośnych.
Oprócz tego nie można przechowywać zużytych baterii i akumulatorów razem z innymi odpadami w tym samym pojemniku. Dodatkowo firma wprowadzająca na rynek baterie i akumulatory samochodowe musi zapewnić na własny koszt ich odbiór – kiedy będą zużyte – od konsumenta, sprzedawcy detalicznego oraz sprzedawcy hurtowego, a także przekazanie ich do przetwarzania i recyklingu. Należy również pamiętać o tym, że przedsiębiorca wprowadzający opisywane produkty zmuszony jest określić kwoty przeznaczone na kampanie edukacyjne. Poza tym wprowadzający baterie do obrotu nalicza KGO (koszt gospodarowania odpadami). Liczy się go jako zł/kg sprzętu. Dlatego też import baterii i akumulatorów nakłada bardzo dużą odpowiedzialność na przedsiębiorców.
Wprowadzanie baterii na rynek
Import baterii i akumulatorów oznacza konieczność podjęcia skomplikowanego procesu związanego z zapewnieniem bezpieczeństwa wprowadzenia produktów na rynek. Z tego względu przy imporcie na większą skalę zaleca się podjęcie współpracy z pośrednikiem, który pomoże załatwić wszystkie formalności.
Krok 1. Rejestracja działalności w Bazie Danych o Odpadach BDO
Wpisu dokonuje marszałek województwa właściwy ze względu na miejsce zamieszkania wprowadzającego lub siedzibę firmy. Wraz z wpisem otrzymasz numer rejestrowy BDO. Służy on do identyfikacji przedsiębiorcy, zatem musisz umieszczać ten numer na dokumentach związanych z przekazaniem zużytych baterii i akumulatorów do przetwórcy.
Od dnia 24 stycznia 2018 r., Główny Inspektor Ochrony Środowiska zakończył prowadzenie rejestru wprowadzających baterie lub akumulatory oraz prowadzących zakłady przetwarzania zużytych baterii lub zużytych akumulatorów. Od 24 stycznia 2018 r. rejestr ten działa pod nazwą „rejestr podmiotów wprowadzających produkty, produkty w opakowaniach i gospodarujących odpadami”. Jako importer masz obowiązek figurować w BDO.
Krok 2. Opłata rejestrowa
Import baterii i akumulatorów wymusza uiszczenie tak zwanej opłaty rejestrowej. Jej wysokość określa rozporządzenie ministra środowiska z 2 września 2009 r. w sprawie wysokości stawek opłaty rejestrowej oraz opłaty rocznej. Stawka rejestrowa jest zależna od wielkości i charakteru przedsiębiorstwa.
Opłaty rejestrowej nie uiszcza wprowadzający, który jest wpisany do rejestru o krajowym systemie ekozarządzania i audytu (EMAS), a składając wniosek o wpis do rejestru, wykaże informację potwierdzającą dobrowolny udział w systemie ekozarządzania i audytu (EMAS). Zawsze trzeba zamieszczać nadany numer rejestrowy na dokumentach związanych z obrotem baterii, np. na paragonach czy fakturach.
Krok 3. Zawarcie umowy z zakładem przetwarzania zużytych baterii
W przypadku wprowadzania baterii przenośnych trzeba zawrzeć umowę ze zbierającym zużyte baterie w celu osiągnięcia wymaganych poziomów zbierania zużytych baterii.
Krok 4. Ewidencja baterii
Każdy, kogo interesuje import baterii i akumulatorów powinien pamiętać, że wprowadzający baterie lub akumulatory jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji obejmującej informacje o rodzaju, ilości i masie wprowadzanych do obrotu baterii i akumulatorów. Należy przechowywać ewidencję przez okres 5 lat (licząc od końca roku kalendarzowego, którego dotyczy).
Krok 5. Publiczne kampanie edukacyjne PKE
Wprowadzający baterie na rynek przeznacza pieniądze na publiczne kampanie edukacyjne albo też przekazuje (w terminie do dnia 15 marca następnego roku) na wyodrębniony rachunek urzędu marszałkowskiego co najmniej 0,03 zł od każdego kg wprowadzonych do obrotu baterii i akumulatorów na terytorium kraju.
Krok 6. Opłata roczna
Do końca lutego każdego roku należy uiścić opłatę roczną na odrębny rachunek bankowy GIOŚ.
Krok 7. Opłata produktowa
Jeśli nie zostanie osiągnięty określony poziom zbierania zużytych baterii i akumulatorów wnosi się opłatę produktową. W związku z tym należną opłatę produktową oblicza się jako iloczyn stawki opłaty produktowej i różnicy między masą zużytych baterii przenośnych i zużytych akumulatorów przenośnych, którą należy zebrać, aby osiągnąć wymagany poziom zbierania w danym roku kalendarzowym, a masą zebranych w tym roku zużytych baterii przenośnych i zużytych akumulatorów przenośnych. Oprócz tego obowiązek obliczenia należnej opłaty produktowej powstaje na koniec roku kalendarzowego. Warto zwrócić uwagę na to, że opłata produktowa jest wpłacana na odrębny rachunek bankowy urzędu marszałkowskiego w terminie do dnia 15 marca roku następującego po roku, którego opłata dotyczy.
Krok 8. Sprawozdania
Ponadto, import baterii i akumulatorów wymaga konkretnej dokumentacji. Ze względów bezpieczeństwa rynku sprawozdania składa się do urzędu marszałkowskiego w terminie do 15 marca roku następującego po roku, którego sprawozdania dotyczą.
- Sprawozdanie o rodzaju, ilości i masie wprowadzonych do obrotu baterii.
- Wykaz zakładów przetwarzania zużytych baterii, z którymi wprowadzający ma zawartą umowę.
- Sprawozdanie o wysokości środków przeznaczonych na publiczne kampanie edukacyjne.
- Sprawozdanie o osiągniętych poziomach zbierania zużytych baterii przenośnych.
- Sprawozdanie o wysokości należnej opłaty produktowej z tytułu nieosiągnięcia wymaganego poziomu zbierania zużytych baterii przenośnych.
Import baterii i akumulatorów – oznaczenia
Do obrotu można wprowadzić jedynie odpowiednio oznakowane baterie i akumulatory. Należy umieścić na nich symbol selektywnego zbierania. Oprócz tego wymaga się dołączenia do nich informację o warunkach i trybie zwrotu (w tym zorganizowane punkty zbierania). Poza tym na fakturach i innych dokumentach związanych ze sprzedażą umieszcza się nr rejestrowy. Jeśli chodzi o import baterii i akumulatorów, to wymagania dla oznakowania CE dzieli się następująco:
1. Wymagania dla baterii dedykowanych do konkretnych urządzeń:
Baterie dedykowane pod konkretne modele (współpracujące tylko z tymi modelami) podlegają pod przepisy oznaczenia CE. Podpadają pod dyrektywy:
- dyrektywa o kompatybilności elektromagnetycznej EMC 2014/30/UE
- dyrektywa o substancjach niebezpiecznych zawartych w sprzęcie elektrycznym i elektronicznym RoHS.
2. Wymagania dla baterii NIE dedykowanych do konkretnych urządzeń:
Nie zamieszcza się oznakowania CE. Obrót tą grupą produktów reguluje dyrektywa 2006/66/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie baterii i akumulatorów oraz zużytych baterii i akumulatorów oraz uchylająca dyrektywę 91/157/EWG.
Import baterii i akumulatorów a ryzyko w czasie transportu
Baterie występują w urządzeniach elektronicznych, z których większość z nas nie wyobraża sobie życia. Mogą być jednak źródłem niebezpiecznego ciepła, iskier lub ognia. Dlatego też armatorzy klasyfikują je jako produkty niebezpieczne. Otóż przy transporcie baterii, a także przy imporcie substancji chemicznych konieczny jest certyfikat MSDS (Material Safety Data Sheet) – w Polsce nazywany kartą charakterystyki. Umożliwia to zweryfikowanie możliwości realizacji transportu frachtem morskim, lotniczym lub kolejowym. Dodatkowo każdy towar niebezpieczny wymaga specjalnego opakowania, umieszczenia etykiet o niebezpieczeństwie (np. produkt żrący) oraz specjalnych dokumentów, które potwierdzają zgodność z odpowiednimi przepisami. Dlatego też import baterii i akumulatorów jest tak dokładnie sprawdzany.
Transport baterii i akumulatorów
Szczególnie niebezpieczne są baterie litowe, które w większości zawierają łatwopalny elektrolit i posiadają większą gęstość energii. W związku z tym baterie litowe mogą doprowadzić do poparzeń chemicznych, pożaru, a nawet porażenia prądem. Oprócz tego niewłaściwe użytkowanie, obchodzenie się z produktem, przeładunek, czy też zapakowane, przechowywane lub uszkodzone akumulatory mogą powodować zwarcie, przegrzanie i wywołać pożar. Okazuje się, że po zapaleniu niezwykle trudno je ugasić. W rzadkich przypadkach bateria litowa jest podatna na niekontrolowane termiczne reakcje łańcuchowe, które prowadzą do gwałtownego uwolnienia zgromadzonej energii.
Poza tym baterie litowe powinny posiadać w specyfikacji technicznej MSDS producenta informację o przejściu odpowiednich kwalifikacji UN (Part III, Sub-Section 38.3 of the UN Manual of Tests and Criteria) oraz informować o ilości zawartego w nich litu. Warto pamiętać, że na tej podstawie urządzenia z bateriami mogą zostać zaklasyfikowane do odpowiedniej kategorii transportowej. Dodatkowo każda bateria litowa zawierająca więcej niż 1g litu uznawana jest za towar niebezpieczny i podlega specjalnemu traktowaniu w zakresie pakowania, oznaczenia opakowań oraz transportu. Dlatego też oznaczenia etykietami są wymagane, jeżeli w pojedynczej paczce znajdują się więcej niż 2 baterie litowe. Otóż przesyłki powinny być oznaczone etykietami z informacją o rodzaju transportowanej baterii (Lithium Metal Batteries, Lithium Ion Batteries) i numerem kontaktowym (a raczej ratunkowym dostępnym 24 h na dobę) w przypadku potrzeby uzyskania dodatkowych informacji na temat zawartości oznaczonej przesyłki.
Oprócz tego import baterii i akumulatorów oznacza również konieczność zabezpieczenia wszystkich zacisków przed zwarciem przy wysyłce produktów. Najlepiej całkowicie zakryć zaciski za pomocą nieprzewodzącego i izolacyjnego materiału (np. używając taśmy elektrycznej lub zamykając każdą baterię osobno w plastikowej torbie) lub pakując każdą baterię do zamkniętego opakowania. Warto zwrócić uwagę na to, że awaria akumulatora może spowodować przegrzanie czy też ucieczkę termiczną. Może to spowodować pożary, wybuchy lub wycieki gazu. W przypadku ogniw litowo-jonowych przepisy są nieco bardziej rygorystyczne.
Import baterii i akumulatorów z Chin – regulacje transportowe
Komitet Ekspertów ONZ ds. Transportu Towarów Niebezpiecznych i Globalnie Zharmonizowanego Systemu Klasyfikacji i Znakowania Chemikaliów co dwa lata wydaje dokument – Recommendations on the Transport of Dangerous Goods. Tym samym zawiera tak zwane Przepisy Modelowe dla wszystkich rodzajów transportu m.in.:
W ostatnim czasie w celu zwiększenia bezpieczeństwa wprowadzono bardziej rygorystyczne regulacje odnośnie transportu lotniczego. Jeśli chodzi o import baterii i akumulatorów regulacje transportowe dzieli się na trzy rodzaje transportu: kolejowy, lotniczy i morski.
Baterie i akumulatory – transport kolejowy
Regulacje RID opracowuje OTIF (Intergovernmental Organisation for International Carriage by Rail). Z zasady nie przewozi się baterii litowych drogą kolejową. Towary te uznaje się za niebezpieczne. Zostały wymienione w rozdziale 7.7 Regulaminu dla międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID). Wyłączone z przewozu ze względu na bezpieczeństwo i zapewnienie porządku w transporcie.
Baterie i akumulatory – transport lotniczy
Drogą lotniczą baterie można transportować tylko w lotach cargo. Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO) opracowała przepisy dotyczące wszystkich międzynarodowych przesyłek lotniczych materiałów niebezpiecznych. Międzynarodowe Stowarzyszenie Transportu Lotniczego (IATA) opiera się na zasadach ONZ oraz ICAO i włącza indywidualne wymagania lotnicze i rządowe do dokumentów DGR (Dangerous Goods Regulations).
Oprócz tego w bagażu podręcznym przewozić można baterie alkaliczne, czyli typowe baterie AA, AAA, C, D, 9V oraz niewielkie tzw. baterie guzikowe, stosowane najczęściej w niewielkich urządzeniach elektrycznych lub elektronicznych. Poza tym dozwolone jest przewożenie akumulatorów niklowo-wodorkowych (NiMH) i niklowo-kadmowych (NiCd) stosowanych często choćby w latarkach. Okazuje się, że akumulatory litowo-jonowe mogą być zabrane do bagażu podręcznego pod warunkiem, że nie zwierają więcej niż 8 gramów litu, a ich pojemności nie przekracza 100 watogodzin (Wh). Baterie wycofane z rynku lub poddane recyklingowi ze względu na bezpieczeństwo nie są wysyłane drogą powietrzną.
Baterie i akumulatory – transport morski
Organizacja IMO (International Maritime Organisation) zajmuje się bezpieczeństwem na morzu i ustala regulacje odnośnie transportu substancji niebezpiecznych. Wynika z nich, że przejazd jednostki transportu morskiego przewożącej baterie litowe jest zabroniony w tunelach kategorii E, jeżeli masa brutto paczek jest mniejsza niż 8 ton na jednostkę transportową oznaczoną kodem IMDG.
Szczegółowe wytyczne odnośnie transportu baterii litowych można znaleźć w dokumencie pod tym linkiem.
Stawki celne baterii z HS code
8507 60 00 90 – Baterie litowo-jonowe (akumulatory wielokrotnego ładowania) stosowane w elektronicznych papierosach. Baterie są wyposażone w system pokazujący poziom ich naładowania oraz system bezpieczeństwa odcinający napięcie i blokujący baterie, chroniąc je przed przeładowaniem. Baterie ładuje się za pomocą kabla USB.
Powerbank, czyli zewnętrzny zasilacz (akumulator) o pojemności 5000 mAh, przeznaczony do zasilania urządzeń mobilnych, takich jak laptop, telefon czy kamera. Zawiera wmontowane baterie litowo – polimerowe, diody pokazujące poziom naładowania oraz gniazda USB: jedno wejściowe 5 V/1 A i jedno wyjściowe 5 V-2.1 A. Posiada zabezpieczenie przeciwprzepięciowe i przeciwprzeciążeniowe. Wytrzymałość ponad 400 cykli ładowania. Wymiary urządzenia: 134 x 66 x 9 mm.
Stawka dla krajów trzecich: 2.7%
8506 10 11 – Bateria cylindryczna LR03 cynkowo węglowa w osłonie PCV. Napięcie 1,5 Volt. Wymiary: średnica od 9,5 mm do 10,5 mm, wysokość max 44,5 mm. Pojemność nominalna 450 mAh. Przeznaczenie – zasilanie pilota odbiornika telewizyjnego.
Stawka dla krajów trzecich: 4.7%.
