Certyfikat GOTS (ang. Global Organic Textile Standard) jest wiodącym na świecie standardem, dotyczącym wyrobów tekstylnych. Skupia się na poszczególnych etapach całego łańcucha produkcyjnego wyrobów z naturalnych tkanin. Jego głównym celem jest propagowanie wytworu towarów zgodnie z poszanowaniem środowiska naturalnego, określając przy tym kryteria jego ochrony. Przedstawiamy szczegóły związane z certyfikacją GOTS oraz odpowiadamy na pytanie, dlaczego warto takie oznaczenie uzyskać.
GOTS
O oznaczenie GOTS można ubiegać się na wszelkich wyrobach tekstylnych. Możemy ją znaleźć na produktach takich jak na przykład włókna, dzianiny, tkaniny, tekstylia domowe, ubrania oraz innych tego typu. Należy mieć na uwadze, że certyfikacja GOTS nie dotyczy wyrobów skórzanych.
Jakie kryteria obejmuje GOTS?
Towary posiadające oznakowanie GOTS odpowiadają wymogom zapewniającym o przyjaznym dla środowiska oraz kadry pracowniczej procesie ich wytwarzania. Aby taki certyfikat uzyskać, każdy etap produkcji musi przejść specjalną kontrolę według pewnych kryteriów.
Badane w celu uzyskania GOTS najistotniejsze kryteria to:
1. Stosowane surowce
Wykorzystywane podczas produkcji tekstyliów surowce nie mogą zawierać substancji niekorzystnie wpływających na ludzkie zdrowie. Zakazane jest stosowanie toksycznych metali ciężkich, formaldehydu, zapachowych rozpuszczalników, funkcjonalnych nano-cząsteczek, a także GMO (organizmów zmodyfikowanych genetycznie) i ich enzymów. Oznaczenie GOTS dzieli się na dwie kategorie pod względem wykorzystanych w produkcji surowców:
- organic (ekologiczne)
Produkty należące do tej kategorii aż w 95% wykonane są z certyfikowanych włókien ekologicznych.
- made with x% organic (wyprodukowane z użyciem x% surowców ekologicznych)
Do tej kategorii należą towary, które składają się z certyfikowanych włókien ekologicznych w minimum 70%. Dopuszczalne użycie włókien syntetycznych wynosi 10%. Inaczej ma się to w przypadku produktów takich jak np. skarpetki, legginsy oraz odzież sportowa, w których stosuje się do 25% włókien syntetycznych.
2. Przyjazna środowisku produkcja
Produkcja zgodna z poszanowaniem dla środowiska naturalnego jest jednym z najistotniejszych aspektów certyfikatu GOTS. Według tego kryterium towary powinny zostać wytworzone przy jak najmniejszym wykorzystaniu substancji chemicznych, o odpowiednim stopniu nietoksyczności i biodegradowalności. Oprócz substancji wyróżnionych w punkcie pierwszym, obowiązuje również zakaz stosowania chromu, niklu, alergenów, miedzi oraz wybielaczy zawierających chlorki i bromki.
W tej kwestii istotne jest również zgodne z krajowymi oraz lokalnymi wymogami prawnymi oczyszczanie ścieków. Ścieki pochodzące z zakładów przetwarzania muszą podlec oczyszczeniu w wewnętrznej lub zewnętrznej oczyszczalni ścieków przed odprowadzeniem do wód powierzchniowych. Muszą być one okresowo poddawane analizie. Prawidłowe zarządzanie gospodarką wodną dotyczy głównie tkanin takich jak len czy bawełna, ponieważ są one przędzone na mokro.
3. Standardy pracy
Certyfikat GOTS potwierdza produkcję zgodną z poszanowaniem dla praw kadry pracowniczej. Obejmuje minimalne standardy społeczne w oparciu o konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy (ang. International Labour Organization – ILO). Kryteria, które musi spełnić firma posiadająca oznaczenie GOTS to między innymi:
- całkowity zakaz wykorzystywania pracy dzieci
- zakaz dyskryminacji w zatrudnianiu, wynagradzaniu, dostępie do szkoleń, awansie, wypowiedzeniu czy przejściu na emeryturę (np. ze względu na rasę, kastę, narodowość, religię, wiek, niepełnosprawność, płeć, stan cywilny, orientację seksualną, przynależność związkową lub polityczną)
- zakaz surowego oraz nieludzkiego traktowania pracowników
- prawo pracowników do zrzeszania się według własnego wyboru
- zapewnienie pracownikom bezpiecznego oraz higienicznego środowiska pracy
- prowadzenie dla pracowników szkoleń dotyczących BHP
- spełnianie co najmniej krajowych norm prawnych dotyczących minimalnej płacy
- zgodne z prawem krajowym i wzorcowymi standardami branżowymi godziny pracy
- regularność wypłaty dla wszystkich pracowników.
4. Przechowywanie, pakowanie oraz transport
Wyroby włókiennicze muszą być przechowywane oraz transportowane tak, aby nie uległy zanieczyszczeniu substancjami zabronionymi. Materiał opakowaniowy nie może zawierać PVC (polichlorku winylu) i musi zostać później poddany recyklingowi lub być certyfikowany zgodnie z FSC (Forest Stewardship Council) lub PEFC (Programme for the Endorsement of Forest Certification). Aby produkt uzyskał oznaczenie GOTS, musi zostać poddany badaniu pod względem pozostałości zakazanych substancji pod nadzorem zatwierdzonej osoby certyfikującej.
Jak otrzymać certyfikat GOTS?
Na proces certyfikacji GOTS składa się wiele działań kontrolnych, które mają na celu sprawdzenie spełnienia wszystkich obowiązkowych wymogów. Jego złożoność wpływa na to, że całkowity czas procesu trwa około 8-10 tygodni. Proces certyfikacji obejmuje następujące kroki:
- Skontaktowanie się z jednostką certyfikacyjną oraz wypełnienie formularza zgłoszeniowego.
- Następnie otrzymanie umowy na certyfikację, którą jesteśmy zobowiązani podpisać.
- Przygotowanie do kontroli na wszystkich etapach produkcji wyrobu.
- Dokładna rewizja pod względem obowiązujących norm.
- Sporządzenie raportu oraz ewentualne zamknięcie wszelkich niezgodności.
- Wydanie certyfikatu.
Należy pamiętać, że termin ważności certyfikatu GOTS wynosi jeden rok. W celu jego odnowienia firma musi przynajmniej raz w roku odbyć audyt, aby potwierdzić spełnianie wszystkich wymogów. Organizacja GOTS pobiera opłatę licencyjną w wysokości 150 euro rocznie za każdy certyfikowany obiekt. Ponadto, należy również opłacić jednostkę certyfikującą, jednak wysokość kwoty będzie się zmieniać w zależności od położenia przedsiębiorstwa oraz zakresu certyfikacji.
Dlaczego warto ubiegać się o certyfikat GOTS?
Certyfikat GOTS uznawany jest nie tylko przez przewodnie organizacje włókiennicze na całym świecie, ale także organizacje ekologiczne i organiczne. Oznakowanie GOTS na produkcie zdecydowanie podwyższa więc jego prestiż. Świadczy o przyjaznej dla środowiska naturalnego produkcji, eliminując użycie toksycznych substancji oraz zwracając uwagę na odpowiednią gospodarkę wodną. Zapewnia o pracy zgodnej z poszanowaniem praw wszystkich zatrudnionych. Tym samym zwiększa wiarygodność działalności firmy, co sprawia, że jest ona atrakcyjniejsza zarówno dla konsumentów, jak i inwestorów. W Polsce taki certyfikat aktualnie posiada kilkanaście przedsiębiorstw.
